SAINT LOUIS – Jake Litvag mencondongkan badan untuk melihat lebih dekat ketika seekor tikus makmal berkeliaran di sekeliling kandang, berhenti untuk menghidu blok besar.
“HI, Jakob 1. Saya Jake,” kata remaja berusia 16 tahun itu, memberi nama kepada haiwan berbulu yang mempunyai genetik tidak normal yang sama sepertinya.
Tikus itu dan banyak lagi seangkatannya yang dibiakkan dalam makmal adalah yang pertama di dunia yang mencerminkan gen yang hilang menyebabkan autisme kepada Jake.
Para saintis di Universiti Washington di St. Louis membiakkan tikus, dan menumbuhkan sel yang diambil daripada darah Jake, untuk mengkaji dan mencari cara untuk merawat keadaan yang jarang berlaku itu dan mencari jawapan kepada teka-teki besar mengenai autisme.
Keluarga Jake mengumpul duit untuk kajian awal, yang mana saintis kemudiannya memberikan geran AS$4 juta daripada Institut Kesihatan Nasional untuk menyelidiki lebih mendalam tentang gen Jake, salah satu daripada lebih 100 yang terlibat dalam autisme. Mereka berharap untuk mencari “titik penumpuan” yang suatu hari nanti dapat membantu orang yang mengalami semua bentuk keadaan perkembangan saraf yang menjejaskan satu daripada 44 kanak-kanak Amerika Syarikat (AS).
Jake tahu dia memberi inspirasi kepada kerja mereka. Dan itu membantunya melihat autisme sebagai sesuatu yang boleh dibanggakan dan bukannya sesuatu yang menjadikannya berbeza daripada kanak-kanak lain. Ibu bapanya, Joe dan Lisa Litvag, mengira bertemu saintis dan tikus itu akan menunjukkan kepadanya secara langsung apa yang telah diwujudkan.
“Oh wow. Hebat!” kata Jake sambil melihat seekor tikus memanjat tiang manakala yang lain berkumpul bertindih dalam tong sampah.
Ketika keluar dari makmal, air mata Lisa Litvag bergenang ketika memikirkan tentang bahasa dalam sel anaknya yang membantu kanak-kanak lain.
“Kami amat berbangga dan rendah diri untuk menjadi sebahagian daripada ini,” kata Joe Litvag. “Untuk apa kita menjalani hidup ini? Ia akhirnya untuk mencuba, dalam satu cara, bentuk, berguna untuk orang lain.
Anugerah Jake
Keluarga Litvag pada awalnya sudah sedar bahawa Jake tidak berkembang pada zaman kanak-kanaknya. Dia tidak boleh berjalan tanpa bantuan sehingga berumur empat tahun. Dia bergelut untuk menyusun ayat-ayat semasa darjah satu.
Pada mulanya, tiada siapa yang dapat menentukan sebabnya. Jake mempunyai gabungan sifat berbeza. Dia hiperaktif dan impulsif tetapi juga sosial, mesra dan lucu. Ia mengambil masa sehingga berumur lima tahun untuk mengetahui diagnosis autisme yang kukuh.
Pada masa itu, keluarga Litvag mendengar bahawa pakar psikiatri kanak-kanak, Dr. John Constantino, pakar dalam asas genetik autisme, sedang memberi ceramah di Pusat Sains Saint Louis. Mereka memutuskan untuk pergi dengan harapan dapat bertemu dengannya. Mereka bertemu, dan dia mula menemui Jake sebagai pesakit.
Kira-kira lima tahun kemudian, Constantino mencadangkan ujian genetik. Ia mendedahkan salinan hilang gen MYT1L yang dipercayai menyebabkan satu daripada setiap 10,000 hingga 50,000 kes autisme. Mempunyai salinan tambahan boleh menyebabkan skizofrenia.
Penemuan itu membawa kelegaan kepada keluarga berkenaan. Mereka pernah mendengar ramai orang mengatakan autisme kebanyakannya disebabkan oleh faktor luaran, seperti trauma kelahiran. “Untuk masa yang lama,” Lisa Litvag berkata, “Saya fikir ia adalah sesuatu yang saya lakukan.”
Sebenarnya, kajian multinasional yang meluas menunjukkan bahawa sehingga 80 peratus daripada risiko autisme boleh dikesan kepada gen yang diwarisi.
“Salah satu perkara besar yang dilakukannya untuk kami sebagai sebuah keluarga ialah ia menyedarkan kami bahawa kami tidak melakukan kesalahan,” kata Joe Litvag. “Hanya manusia dilahirkan sepanjang masa” dengan perbezaan genetik.
Anak bongsu pasangan itu, Jordan tidak mengalami keadaan itu, bercakap secara terbuka dengan Jake tentang autismenya dan cuba merangsang jati dirinya apabila dia bimbang dilihat sebagai berbeza. Mereka menghantarnya ke sekolah swasta kecil yang menyesuaikan kurikulumnya dengan kebolehan pembelajaran setiap kanak-kanak. Dan mereka menggalakkan kecenderungan sosialnya, menceriakannya apabila dia dan beberapa rakan sekelas membentuk sebuah kumpulan, The Snakes.
“Kami tidak pernah mahu dia berasa malu dengan diagnosisnya,” kata Lisa Litvag. “Kami terus menguatkan bahawa ini adalah kuasa besar, awda istimewa, awda hebat dan kerana awda mempunyai autisme, ada hadiah yang awda perlu berikan kepada orang lain.”
Anugerah yang membuahkan hasil
Apabila Constantino mencadangkan untuk mengkaji gen MYT1L yang kurang difahami itu, Litvags dengan penuh semangat bersetuju untuk membantu. Constantino, yang menganggotai lembaga tempatan kumpulan yang telah lama mereka aktifkan dipanggil Autism Speaks telah bertanya sama ada mereka berminat untuk mengumpul wang untuk penyelidikan awal.
Joe Litvag, seorang eksekutif dalam industri muzik langsung, dan Lisa Litvag, rakan kongsi dalam firma pemasaran, menghubungi keluarga dan rakan-rakan, dan mengumpulkan AS$70,000 yang diperlukan dalam masa enam bulan.
Dengan separuh dari duit tersebut, penyelidik, Kristen kroll dan pasukannya telah memprogramkan semula sel darah Jake menjadi “sel tunjang pluripoten,” yang boleh didorong menjadi pelbagai jenis sel. Separuh lagi, saintis Joseph Dougherty dan pasukannya mengikuti pelan tindakan genom Jake dan memasukkan mutasinya pada tikus menggunakan alat penyunting gen CRISPR.
Seperti orang yang ingin mereka contohi, tikus dengan mutasi cenderung menjadi lebih hiperaktif daripada tikus lainnya, lebih banyak berlari mengelilingi sangkar. Ia tetap pada umumnya lebih berat, terutamanya generasi pertama tikus. Ia mempunyai otak yang lebih kecil dan sedikit jirim putih yang mempercepatkan komunikasi antara kawasan otak yang berbeza.
Sejak memulakan penyelidikan tiga tahun lalu, saintis telah membiak lebih 100 ekor tikus dengan mutasi milik Jake dan kini menggunakan cicit-cicit pertama tikus. Mereka baru-baru ini menerbitkan tentang tikus tersebut dalam jurnal Neuron.
Sementara para saintis tidak boleh berpatah balik dan melihat bagaimana perkembangan otak Jake, kata Dougherty, seekor tikus membolehkan mereka melihat mutasi berlaku melalui generasi.
Dougherty dan rakan-rakannya berharap apa yang mereka pelajari tentang bagaimana fungsi MYT1L akhirnya membawa kepada ubat-ubatan atau terapi gen yang memperbaiki atau membetulkan masalah yang disebabkan oleh mutasi.
Mereka berkongsi penemuan mereka dengan saintis yang mengkaji gen lain yang menyebabkan autisme atau cuba memikirkan bagaimana pelbagai gen berfungsi bersama untuk menyebabkan keadaan itu. – AP
