YANGON, MYANMAR – Penyokong dan penentang kerajaan tentera Myanmar terlibat dalam perang saudara berdarah, tetapi sambutan pada Rabu meraikan sesuatu yang hampir semuanya dianggap berbaloi: penggunaan thanakha, bedak putih kekuningan yang diperbuat daripada kulit pokok tanah sebagai kosmetik semula jadi tradisional.
Pipi yang dilukis thanakha terdapat di mana-mana di Myanmar, di mana kaum wanita dan kanak-kanak menyapu pes pada pipi, hidung, dahi, leher, lengan dan tulang kering mereka selepas mandi pada waktu pagi, pada waktu siang dan sebelum tidur. Ia bukan perkara luar biasa bagi lelaki untuk menyapunya pada wajah mereka. Kini tradisi itu akan dipertimbangkan oleh agensi kebudayaan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu.
Myanmar sedang memohon untuk menambah thanakha kepada senarai Warisan Budaya Tak Ketara dunia UNESCO. Penggunaan thanakha dipercayai telah wujud sejak lebih 1,000 tahun lalu. Mural menunjukkan penggunaannya boleh dilihat di kuil pada abad ke-11 di ibu kota lama Bagan, tapak Warisan Dunia UNESCO.
Thanakha berasal daripada kulit beberapa spesies pokok cendana tropika yang tumbuh di kawasan kering Myanmar tengah, yang kini menjadi kubu kuat penentangan bersenjata terhadap tentera.
Musuh pemerintahan tentera juga merupakan pengguna yang setia pes berkenaan, dan dalam tunjuk perasaan awal menentang rampasan kuasa tentera pada 2021 daripada kerajaan Aung San Suu Kyi yang dipilih, menggunakan thanakha untuk melukis simbol protes pada wajah mereka.
Ahli dari 36 pertubuhan sosial, berumur antara 5 hingga 80 tahun, berkumpul pada Rabu di sebuah taman di Yangon, bandar terbesar Myanmar, untuk mempamerkan thanakha sebagai simbol masyarakat Myanmar dengan bersaing dalam lagu dan tarian tradisional. Di luar kawasan persembahan, puluhan gerai menjual berkas kayu thanakha yang dipotong dan kosmetik yang diperbuat daripada thanakha.
Sandar Khin, pengerusi Amanah Warisan Budaya Myanmar, yang menganjurkan pertandingan itu, berkata ia diadakan untuk menonjolkan budaya thanakha dan membantu membawanya ke perhatian dunia.
Thanakha pada mulanya dicadangkan untuk dimasukkan ke dalam senarai Warisan Budaya Tidak Ketara UNESCO pada Mac 2020, tetapi permohonan itu ditolak kerana tidak lengkap.
Kementerian Hal Ehwal Ugama dan Kebudayaan kerajaan tentera sedang berusaha untuk mengemukakan permohonan pencalonan baharu pada akhir Mac.
Jika pengiktirafan diterima, thanakha akan menjadi warisan budaya tidak ketara kedua Myanmar yang diiktiraf oleh UNESCO, selepas festival air tradisional Thingyan ditambah pada Disember lalu.
Myanmar telah pun menetapkan hari bulan purnama Tabodwe, bulan ke-11 dalam kalendar tradisional Myanmar, sebagai ‘Hari Myanma Thanakha.’ – AP
