KANTAN atau lebih dikenali sebagai Bunga Kantan adalah dari keluarga halia (zingiberaceae). Ada sesetengah masyarakat menggelarkan Pokok Bunga Kantan sebagai Bunga Siantan. Ia merupakan sejenis pokok herba jenis berumpun saka yang hidup subur di kawasan tropika terutama di Asia Tenggara.
Ianya sangat sinonim dengan masakan laksa dan nasi kerabu sebagai bahan perisa dan penambah rasa kerana bunga kantan mempunyai rasa segar dan agak pedas. Kelopak Bunga Kantan yang belum berkembang boleh dihiris halus dan dijadikan kerabu atau dijadikan ulam ulaman. Ia juga menjadikan makanan tambah menarik kerana warna bunga kantan yang berwarna merah jambu kekal apabila dimasak.
Di Malaysia, Bunga Kantan ditanam secara komersial di sekitar Selangor, Perak, Johor dan Pahang. Ia juga ditanam secara selingan di kawasan penanaman kelapa sawit dan getah kerana tumbuhan rimbun ini memerlukan kawasan yang teduh dan bersaliran baik untuk hidup subur. Ianya ditanam secara kecil kecilan di keliling rumah atau secara komersial kerana khasiat yang terkandung di dalam bunga, batang dan umbi kantan sangat berguna untuk kesihatan manusia.
Morfologi Bunga Kantan
Pokok Kantan ialah tumbuhan rimbun yang boleh mencapai ketinggian 4 hingga 5 meter. Batang hijau berbentuk bulat dan lurus menegak dan ianya mempunyai rizom besar yang akan tumbuh mengeluarkan sulur bunga dan sulur daun. Setiap batang daun akan mengeluarkan satu kuntum bunga yang berwarna merah jambu. Dalam setiap bunga mempunyai 240 hingga 345 kelompak bunga yang akan berkembang menjadi bunga yang berwarna merah sekiranya tidak dipotong. Daun Pokok Kantan berbentuk tirus memanjang 25 hingga 45cm panjang dan berwarna hijau pekat. Terdapat dua jenis Bunga Kantan yang boleh ditemui di pasaran iaitu Bunga Kantan Putih dan Bunga Kantan Merah. Bunga Kantan Putih mempunyai bunga berwana putih kemerahan (warna merah jambu pucat) manakala Bunga Kantan Merah mempunyai bunga berwarna merah jambu berkilat.
Kaedah penanaman
Pokok Kantan adalah tumbuhan yang tumbuh subur di tanah jenis sedikit berpasir, kawasan teduh dan lembap. Ianya biasa ditemui berhampiran pinggir sungai atau kawasan berair. Kawasan penanaman perlu dibersihkan, digembur dan dibajai dan disembur dengan racun rumpai seperti paraquat (gramoxone) atau basta (glufosinate ammonia) bagi mengawal rumpai agar tidak tumbuh di atas batas. Tanah juga boleh digaul dengan baja CIRP sebanyak 50 kg/hektar. Batas yang mempunyai alur disediakan dengan ketinggian 20cm dan 20cm lebar.
Kantan dibiakkan melalui rizom, biji benih atau belahan rumpun. Batang rizom yang telah dibuang daun ditanam di dalam tanah pada bahagian pangkal. Batang pucuk perlu disungkup dengan daun daun reput bagi mengelakkan kekeringan dan akhirnya akan melambatkan pertumbuhan tunas. Siraman secara manual adalah digalakkan pada awal fasa penanaman pokok kantan.
Pada minggu ke-16, baja organik tahi ayam perlu digaul di tanah sekeliling rumpun dengan kadar 1kg per rumpun. Baja NPK 12:12:17:2 juga digaul di tanah pada kadar 30: 70:100 g serumpun masing masing pada umur pokok 5, 7 dan 9 bulan. Enam bulan selepas penanaman, kapur di tabur disekeliling rumpun pada kadar 200g serumpun. Daun tua (warna kekuningan) dan yang terkena penyakit perlu dibuang dari rumpun bagi menggalakan kemunculan sulur daun baharu.
Pada minggu ke 38 hingga 42 selepas ditanam, bunga akan keluar dan ianya sesuai untuk penuaian. Pokok kantan sepanjang 30cm akan dipotong dan dikumpulkan. 100 rumpun kantan akan dibalut dengan surat khabar lembap untuk mengekalkan kesegaran.
Serangga dan penyakit
Setakat ini tiada laporan mengenai serangga perosak atau penyakit yang melanda Pokok Kantan. Ini kerana daun Bunga Kantan bersifat panas dan berbau wangi.
Kegunaan dan khasiat
Pokok Kantan mengandungi bahan antioksida iaitu karatinoid yang dapat mengurangkan risiko untuk mendapat penyakit kanser selain ianya dapat mengekalkan awet muda. Air rebusan kantan juga boleh digunakan untuk membasuh luka.
Bagi pesakit gout, air rebusan tiga batang kuntum bersama 4.5 liter air perlu dimasak dan kemudian diminum selama tiga hari berturut turut. Dengan izin Allah, ia akan dapat menyembuhkan bengkak di sendi akibat gout. Bagi wanita selepas bersalin pula, air mandian Bunga Kantan dapat menghilangkan bau badan dan juga menyegarkan badan. – Agensi
