Gambar AFP
HAVANA – Seperti cendawan tumbuh selepas hujan, kedai-kedai kecil muncul di seluruh Havana, banyak yang dijalankan dari rumah atau garaj apabila sektor swasta akhirnya mendapat tempat di negara komunis Cuba.
Perniagaan kecil, yang hanya dibenarkan pada 2021, sedang memberikan cabaran kepada syarikat yang dikendalikan oleh kerajaan satu parti yang semakin kosong setiap hari ketika Cuba berdepan dengan kekurangan mata wang asing dan inflasi yang tinggi di tengah-tengah krisis ekonomi terburuknya dalam 30 tahun.
Dari garaj, beranda atau kedai kecil yang disewa, rakyat Cuba menjual apa sahaja daripada bir dan gula-gula, daging, produk tenusu dan barangan runcit yang semakin sukar untuk didapati di tempat lain.
“Jika awda memerlukan sesuatu yang tidak dapat awda cari (di kedai milik kerajaan), mereka mempunyainya! Mereka mempunyai barangan yang awda perlukan,” kata pelanggan Maria Leonor, 73, kepada AFP semasa dia keluar dari salah satu kedai swasta baharu tersebut.
Selepas enam dekad perdagangan eksklusif milik kerajaan, pada Ogos 2021 kerajaan meluluskan undang-undang yang membenarkan perusahaan kecil dan sederhana (PKS).
Perubahan drastik ini berlaku ketika Cuba masih bergelut akibat kesan selepas pandemik COVID, yang telah melumpuhkan industri pelancongannya yang kritikal, dan pengenaan sekatan Amerika Syarikat (AS) yang semakin ketat.
Yogurt kini boleh didapati
Di kedai serbaneka ‘El Bodegon 21’ di sebuah kawasan kejiranan, rangkaian produk berwarna-warni disusun cantik di atas rak kayu, berbeza sekali dengan susunan monotoni tin yang tidak dapat dibezakan dan peti sejuk kosong di kedai-kedai milik kerajaan yang berwarna kelabu.
Bagi pelanggan seperti Leonor, kedai-kedai baharu ini memberikan peluang untuk mencari produk, seperti yogurt, yang tidak terdapat di pasaran rasmi.
Sebagai faedah tambahan, rakyat Cuba boleh membeli di kedai-kedai swasta ini dengan mata wang peso tempatan manakala kedai kerajaan memerlukan pembayaran dalam mata wang asing, yang semakin sukar diperolehi.
Tetapi kelemahannya, harga adalah ‘agak tinggi’, kata Leonor.
Satu kilogram susu tepung dijual di sebuah kedai swasta kecil dengan harga sekitar 2,000 peso (kira-kira AS$16), hampir separuh gaji bulanan purata.
Sebelum ini, ia hanya terdapat di pasaran gelap, yang sudah lama tidak terdapat di kedai kerajaan atau kedai ‘bodegas’, tempat rakyat Cuba mendapatkan akses kepada pilihan terhad produk bersubsidi melalui buku catuan.
Pada Mei 2022, Presiden AS, Joe Biden telah berjanji untuk ‘meningkatkan sokongan untuk usahawan Cuba yang berdikari’ dan membantu sektor swasta berkembang.
Setahun kemudian, ratusan peniaga Cuba pada bulan lalu menghantar surat kepada pemimpin AS itu menggesa beliau untuk memenuhi janji tersebut.
Mereka meminta visa bukan pendatang daripada beliau untuk membenarkan mereka melancong dan memperoleh bekalan, membenarkan akses kepada platform pembayaran seperti PayPal, hak untuk membuka akaun bank AS, dan pembukaan semula perjalanan pelancong AS ke Cuba.
Misi menjana kekayaan
Omar Bouso, 27, adalah antara mereka yang cuba mencari rezeki di bawah peraturan baharu yang telah melahirkan kira-kira 7,800 PKS swasta dalam tempoh hampir dua tahun.
Dia kehilangan pekerjaannya di restoran yang ditutup semasa wabak, kemudian membuka restoran makanan segera Hawaii bersama dua rakannya, yang mereka jalankan dari sebuah rumah persendirian. “Kami menemui niche dalam pasaran untuk melakukan sesuatu yang berbeza,” katanya kepada AFP.
Usahawan seperti Bouso mendapatkan barangan mereka daripada syarikat import swasta yang tidak wujud sehingga baru-baru ini.
Menurut laporan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) baru-baru ini, kira-kira 22 peratus daripada perusahaan kecil Cuba berada dalam sektor pembinaan, 19 peratus dalam sektor gastronomi dan penginapan pelancong, 12 peratus dalam sektor pengeluaran makanan industri dan kurang daripada tiga peratus dalam perdagangan.
Inflasi, yang dianggarkan oleh kerajaan akan mencecah 39 peratus pada 2023 tetapi penganalisis berkata akan melepasi 100 peratus, menjejaskan sektor awam dan swasta.
Menteri Ekonomi, Alejandro Gil baru-baru ini berusaha untuk membersihkan nama kerajaan daripada disalahkan akibat harga yang tinggi. Dalam sidang parlimen, beliau menuding jari kepada sektor swasta sambil berkata, “Kami tidak menjangkakan sesiapa akan bekerja dengan kerugian, tetapi tidak mungkin untuk membuat keuntungan lima kali ganda secepat itu.” – AFP
