TEHRAN, 12 SEPT – Ketua pemerhati nuklear Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (IAEA) berada di Iran hari ini bagi mengadakan rundingan perbalahan nuklear, beberapa hari selepas IAEA mengkritik Tehran kerana kurang memberikan kerjasama.
Rafael Grossi, tiba di Tehran semalam, bakal mengadakan pertemuan dengan naib presiden Iran, Mohammad Eslami, yang juga mengetuai agensi nuklear negara tersebut, menurut sumber rasmi.
Perjanjian itu dipercepatkan pada 2018 oleh keputusan sepakat bekas presiden Amerika Syarikat (AS), Donald Trump untuk mengeluarkan AS daripada perjanjian dan mengenakan sekatan ke atas rejim.
Iran sejak itu menarik diri daripada sebahagian besar komitmennya, namun pentadbiran presiden AS, Joe Biden kembali mengadakan rundingan diplomatik untuk menyelamatkan perjanjian.
Perbalahan pada tahun ini menyebabkan kemampuan IAEA untuk memantau pelbagai kemudahan nuklear Iran menjadi terhad.
Iran enggan memberikan rakaman waktu sebenar daripada kamera dan alat pemantauan lain yang dipasang agensi PBB di lokasi-lokasi tersebut.
Di bawah perjanjian, kemudahan pemantauan kekal berada di bawah kawalan agensi namun data masih dimiliki oleh Iran, dan ia mesti tidak boleh dipadam selagi perjanjian kekal berkuat kuasa.
Sebelum ini, perjanjian dipersetujui berkuat kuasa selama tiga bulan, dan dilanjutkan selama satu bulan sehingga ia mansuh pada 24 Jun.
IAEA sejak itu menggesa Iran untuk memaklumkan tindakan mereka.
Dalam kenyataan Selasa lalu, IAEA berkata mereka ‘mengesahkan dan memantau aktiviti’ yang dilakukan oleh Tehran.
Ia berkata bahawa Iran telah menambah bekalan uranium daripada tahap yang dibenarkan dalam perjanjian 2015 dikenali sebagai Pelan Tindakan Komprehensif Bersama (JCPOA).
Presiden baharu Iran, Ebrahim Raisi berkata Rabu lalu bahawa negaranya ‘bersikap telus’ mengenai aktiviti nuklear yang dijalankannya.- AFP