NAIROBI – Apa yang bermula sebagai hobi pada zaman kanak-kanak lebih daripada enam dekad yang lalu telah membawa kepada apa yang mungkin merupakan koleksi rama-rama terbesar di Afrika, di sebuah kawasan pinggir ibu kota Kenya.
Steve Collins, 74 tahun, dilahirkan dan dibesarkan di barat Kenya. Pada usia 5 tahun, beliau telah tertarik dengan rama-rama dan mula membina koleksi yang kini telah berkembang kepada lebih 4.2 juta ekor, mewakili ratusan spesies.
“Ibu bapa saya menggalakkan kami untuk mencari rama-rama selepas melawat Congo dan diberi hadiah sehelai jaring perangkap oleh beberapa rakan,” kata Collins.
“Pada usia 15 tahun, saya sudah mengunjungi negara-negara lain seperti Nigeria untuk mempelajari lebih lanjut mengenai rama-rama.”
Sepanjang kerjayanya selama 20 tahun sebagai ahli agronomi, Collins menghabiskan masa lapangnya untuk penyelidikan. Beliau menubuhkan Institut Penyelidikan Rama-Rama Afrika pada tahun 1997.
Kini, kekurangan ruang dan masa, beliau berharap untuk menyerahkan koleksi itu kepada generasi seterusnya.
Di atas tanah seluas 1.5 ekar (0.6 hektar) miliknya, ratusan pokok asli dan semak berbunga membentuk sebuah hutan yang terjalin dengan baik.
Ratusan rama-rama menari dari satu bunga ke bunga yang lain, kadang-kadang hinggap di tangan Collins.
Koleksinya adalah persendirian, walaupun ia pada awalnya dibuka kepada orang ramai ketika beliau mengendalikan pusat pendidikan itu antara tahun 1998 dan 2003.
Collins mempunyai 1.2 juta rama-rama dari seluruh Afrika yang dipin dengan teliti dalam bingkai dan disimpan dalam barisan rak, dengan 3 juta lagi dalam sampul surat.
“Mereka perlu disimpan di tempat yang gelap,” katanya.
“Cara penyimpanan ini juga memastikan rama-rama yang telah kering tidak dimakan oleh serangga lain, parasit dan pemangsa.
Kami juga memastikan untuk menggunakan racun serangga sekali setahun untuk memastikan mereka selamat.”
Julian Bayliss, seorang ahli ekologi yang mengkhususkan diri dalam Afrika dan seorang profesor pelawat di Universiti Oxford Brookes, berkata beliau telah mengumpulkan rama-rama untuk Collins selama dua dekad.
“Terdapat sebahagian besar daripada koleksi itu yang benar-benar tidak dapat digantikan kerana sebahagian besar habitat Afrika sedang musnah,” kata Bayliss.
Afrika sangat terdedah kepada perubahan iklim, dengan tempoh kemarau yang berpanjangan dan banjir teruk merosakkan hutan dan habitat rama-rama lain.
Bayliss mencadangkan untuk mendigitalkan koleksi tersebut agar ia boleh diakses di seluruh dunia.
Sesiapa yang mengambil alihnya “perlu menjadi sebuah institusi yang kukuh, mempunyai dana yang mencukupi dan selamat,” katanya.
Scott Miller, seorang entomologis di Smithsonian Institution, bertemu dengan Collins hampir 30 tahun yang lalu.
Beliau berkata bahawa koleksi seperti itu menyediakan maklumat penting yang boleh menunjukkan perubahan alam sekitar selama 60 tahun.
“Spesimen fizikal ini, awda sebenarnya boleh kembali kepadanya untuk mendapatkan lapisan maklumat baharu apabila anda belajar lebih banyak atau apabila anda mendapat teknologi yang berbeza atau soalan yang berbeza,” katanya.
Collins bimbang bahawa tidak lama lagi dia tidak akan dapat meneruskan penyelidikannya.
Beliau berkata bahawa rama-rama yang paling berharga miliknya bernilai AS$8,000 yang disimpannya dari pandangan umum kerana bimbang kemungkinan kecurian dan berharap untuk menjual koleksi tersebut kepada individu atau institusi penyelidikan.
Kos untuk menjalankan institutnya adalah tinggi. Belanjawan tahunan yang disiarkan pada 2009 di laman web Lepidopterists’ Society of Africa adalah AS$200,000.
Collins menganggarkan bahawa spesimen dan aset lain yang dimilikinya bernilai AS$8 juta.
“Ini telah menjadi hobi saya selama beberapa dekad dan saya tidak boleh meletakkan harga pada apa yang telah saya lakukan setakat ini.
“Saya kini berusaha untuk memastikan spesies ini berada di tangan yang selamat apabila saya tiada kelak,” katanya. – AP
