HIGHBRIDGE, UNITED KINGDOM – Lynne Ingram kelihatan tenang ketika dia menjaga deretan sarang lebah yang berdengung di sudut berdaun di Somerset, barat daya England.
Tetapi penternak lebah bebas itu, yang telah memelihara sarang selama lebih daripada 40 tahun, telah mendapati dirinya dalam perjuangan menentang musuh yang rumit dan berkembang – penipu madu.
Amalan mencampurkan madu sudah diketahui umum, dan mengikut sejarah bahan-bahan campuran seperti abu dan tepung kentang telah digunakan.
Kini, kemajuan dalam teknologi dan sains telah menjadikannya lebih mudah, dengan sirap ‘ditempah, berjenama atau bioengineered’ digunakan sebagai agen pencairan yang mampu memperdaya ujian ketulenan, kata Ingram.
Dia mengasaskan Rangkaian Keaslian Madu UK (HAN UK) pada 2021 untuk meningkatkan kesedaran tentang madu asli dan memberi amaran tentang ancaman yang ditimbulkan oleh penipuan.
“Salah satu impak yang kami lihat di seluruh dunia ialah penternak-penternak lebah gulung tikar,” katanya.
Madu palsu boleh dijual kepada peruncit pada harga beberapa kali lebih rendah daripada yang mampu dimiliki oleh pengeluar asli.
Selain mengeluarkan madu mereka sendiri, ramai penternak lebah berskala besar mempunyai kontrak pendebungaan tanaman dengan petani, menghantar beribu-ribu koloni kepada penanam di seluruh negara.
Jika mereka gulung tikar kerana persaingan yang tidak adil, kaedah semula jadi penting untuk pendebungaan tanaman ini akan berkurangan dan pengeluaran makanan akan terjejas.
Persatuan Penternak Lebah British, yang mewakili lebih 25,000 pengeluar dan di mana Ingram adalah duta madu, mahu risiko penipuan diiktiraf bagi melindungi industri itu dan pengguna.
“Saya ingin melihat pengiktirafan bahawa sebenarnya ada isu di sini,” katanya.
Pada Mei lalu, Kesatuan Eropah mengemas kini peraturan madunya untuk memastikan pelabelan produk yang lebih jelas dan ‘sistem kebolehkesanan madu’ untuk meningkatkan ketelusan.
Pada pelabelan untuk madu campuran, sebagai contoh, semua negara asal kini dikehendaki untuk dipaparkan berhampiran nama produk, di mana sebelum ini ia hanya wajib untuk menyatakan sama ada pengadunan telah berlaku.
Pelabelan di UK, yang kini telah meninggalkan EU, tidak begitu ketat dan Ingram
percaya pengguna ‘terpedaya’ oleh pembungkusan yang tidak jelas.
Di sebalik tindakan EU itu adalah peningkatan ketara dalam madu tercemar yang tiba di blok 27 negara itu.
Bahan pencampuran substandard boleh memberi kesan buruk kepada kesihatan pengguna, seperti meningkatkan risiko diabetes, obesiti dan kerosakan hati atau buah pinggang.
Antara 2021 dan 2022, 46 peratus daripada madu yang diuji semasa ia memasuki EU telah dilabel sebagai berpotensi penipuan, meningkat daripada 14 peratus dalam tempoh 2015-2017.
Daripada konsainan yang mencurigakan, 74 peratus adalah berasal dari China.
Madu yang diimport dari UK mempunyai kadar syak wasangka 100 peratus.
EU berkata, madu ini mungkin dihasilkan di negara ketiga dan diadun semula di UK sebelum dihantar ke blok itu.
UK adalah pengimport kedua terbesar madu dari segi jumlah di seluruh Eropah. China adalah pembekal utamanya.
Walau bagaimanapun, tidak semua madu import UK meninggalkan negara itu. Kuantiti besar kekal di pasaran domestik.
“Kami fikir terdapat banyak di rak-rak,” kata Ingram, sambil menambah bahawa madu palsu “tersedia secara meluas” di pasar-pasar raya besar.
Di sebalik tirai tertutup makmal penyelidikan di Universiti Aston di Birmingham, tengah England, penyelidik-penyelidik yang memerangi penipuan madu menggunakan teknologi canggih.
Para saintis dan penternak lebah Aston, termasuk Ingram, menggunakan cahaya untuk mendedahkan kandungan sampel madu di peringkat molekul.
Teknik itu – dikenali sebagai Fluorescence Excitation-Emission Spectroscopy (FLE) – melibatkan penembakan laser ke dalam sampel.
Frekuensi cahaya yang dipancarkan semula kemudiannya dikumpulkan ke dalam imej tiga dimensi – atau ‘cap jari molekul’ – madu yang diuji.
Alex Rozhin, ketua projek dan pembaca dalam nanoteknologi, berkata bahawa ujian itu “boleh mengesan molekul berbeza melalui spektrum dan mengesahkan jenis biokimia yang ada”.
Dalam makmal yang gelap, cahaya daripada madu yang berbeza kelihatan jelas.
Madu pertama mengeluarkan hijau terang dan yang kedua biru lebih sejuk, menunjukkan komposisi kimia yang berbeza.
Menggunakan FLE, Rozhin berkata bahawa pasukannya “boleh mengesan kepekatan penipuan dengan serta-merta di dalam sampel” dengan “jalur spektrum berbeza sepadan dengan sirap atau madu asli”.
Rozhin berkata, FLE lebih tepat daripada ujian sedia ada dan boleh memberikan keputusan jauh lebih cepat, pada kos yang sangat rendah dan tanpa memerlukan kakitangan terlatih tinggi.
Salah satu matlamat pasukan Aston adalah untuk mencipta versi FLE yang boleh digunakan oleh pengeluar madu atau pengguna dengan peralatan yang diperkecilkan atau akhirnya hanya telefon pintar.
Melancarkan ujian seperti ini juga akan mempercepatkan penciptaan pangkalan data madu yang, melalui pembelajaran mesin, boleh digunakan sebagai katalog tandatangan biometrik.
“Jika kami mendapat sampel baharu dan ia telah diusik dan ia berbeza daripada cara pangkalan data dibina, kami akan tahu ada sesuatu yang tersembunyi,” kata Steven Daniels, sekutu penyelidik Aston yang pakar dalam pembelajaran mesin.
Ingram berkata, ujian itu boleh menutup jurang antarabangsa dalam kaedah ujian dengan mewujudkan standard bersatu, tetapi kerajaan juga perlu memantau sektor itu.
“Kami benar-benar perlu menangani perkara ini,” katanya. – AFP
