Oleh Amri HTZ
Mainan merupakan sesuatu alat penting yang perlu dimiliki oleh kanak-kanak yang berguna bagi pembentukan fikiran dan pembangunan minda mereka.
Pelbagai jenis mainan boleh dipilih sama ada memadankan bentuk, ilustrasi, huruf-huruf dan sebagainya untuk mereka. Kesemua jenis tersebut mempunyai fungsi tersendiri dan mudah didapatkan di pasaran. Namun percaya atau tidak, awda juga boleh mereka mainan tertentu menggunakan material seperti kayu yang diguna semula.
Barangan yang diperlukan
Dalam projek kali ini, untuk memulakan langkah merekanya memerlukan awda untuk menyediakan barangan seperti kepingan papan terpakai, kayu batang penyapu, ketam kayu, kertas pasir, mesin gerudi, gam kayu, pita pengukur, vernier caliper, pemotong kayu, pengepit kayu, mata gerudi jenis holesaw, pen penanda, dowel berdiameter 3/8 inci panjang 5 ½ inci dan skru serta wood finsih bebas kimia.
Langkah pembuatan
Bagi langkah pertama pembuatan, kepingan kayu yang telah tersedia perlu diratakan terlebih dahulu bagi memudahkan proses melakar dan menandakan ukuran yang diperlukan.
Selain itu, langkah tersebut juga bertujuan bagi mengurangkan proses meratakan yang amat sukar ketika material telah dipotongkan menjadi bahagian-bahagian kecil.
Langkah meratakan kayu yang dilakukan tersebut juga amat penting dalam memastikan setiap potongan bahagian mempunyai ketebalan atau lebar yang sama. Jika ia tidak mempunyai ketebalan atau lebar yang sama, setentunya akan menggagalkan rekaan yang mana setiap bahagian yang dicantumkan mungkin tidak selaras dan sekata.
Tetapkan kedudukan mesin ketam kayu pada ketinggian 1 inci (kayu yang dimasukkan akan mempunyai ketebalan berkenaan) yang mana ia akan dijadikan bahagian roda mainan lokomotif. Ketetapan ketinggian ini hanya boleh dilakukan secara terus jika ketebalan kayu yang digunakan hanya melebihi sedikit daripada ukuran 1 inci.
Jika kayu yang digunakan mempunyai ketebalan yang berlebihan daripada 1 inci, awda perlu menetapkan ketinggian bilah mesin secara beransur-ansur dengan setiap ketetapan dikurangkan lebih kurang 3mm.
Ini bagi memastikan kayu yang disorongkan tidak tersekat atau lebih teruk membuatkan mesin rosak disebabkan bebanan yang diterima luar daripada kemampuannya.
Langkah tersebut juga akan menyebabkan permukaan kayu yang diketam menjadi tidak rata disebabkan per-gerakan roller mesin (mekanisme yang menyorong kayu secara automatik) di mana sebahagiannya akan berlekuk-lekuk.
Selain penggunaan mesin ketam untuk meratakan atau mendapatkan ketebalan kayu yang diperlukan, penggunaan mesin pemotong kayu juga boleh dilakukan.
Tetapkan kedudukan rip fence mesin pemootng kayu meja 1 inci daripada bilah pemotong dengan mengukurnya menggunakan pita pengukur atau untuk lebih tepat, menggunakan vernier caliper.
Lokomotif daripada kayu yang akan direka terdiri daripada beberapa bahagian iaitu roda (bahagian A), serombong (bahagian B), ruangan pemandu (bahagian C), atap ruangan pemandu (bahagian D), kerangka (bahagian E) dan boiler atau enjin (bahagian F).
Mulakan dengan langkah mereka roda lokomotif menggunakan holesaw berukuran 2 inci pada papan berketebalan 1 inci. Empat biji roda berukuran sama diperlukan untuk melengkapkan lokomotif daripada kayu yang direka nanti.
Menggunakan langkah sama, kali ini memerlukan awda untuk menebuk kayu dengan warna yang lebih gelap juga dengan ketebalan sama iaitu 1 inci (berdiameter 2 inci) untuk mereka bahagian F. Dua bahagian kayu akan dicantumkan untuk merekanya dengan satu bahagian lagi berukuran 2 ½ inci panjang tetapi mempunyai diameter sama. Kedua-dua potongan tersebut kemudiannya akan dicantumkan menjadi satu menggunakan gam kayu.
Untuk bahagian E, kayu berukuran 7 ¾ inci panjang dan lebar 3” perlu dipotongkan. Sementara untuk bahagian C, kayu berukuran 3 1/2inci x 3 inci x 3 inci akan dipotongkan menggunakan mesin pemotong kayu. Manakala untuk bahagian D, kayu berukuran 3 ½ inci x ½ inci x 3 ¾ inci akan diperlukan untuk melengkapi lokomotif kayu yang direka.
Sementara untuk bahagian B, kayu batang penyapu yang telah disediakan berdiameter 1 inci akan dipotongkan dengan panjang 2 ½ inci.
Namun sebelum memotongkannya, ia perlu terlebih dahulu dibentuk seperti kon (salah satu bahagian hujung akan dikecilkan).
Cara merekanya ialah dengan menggosokkan permukaan kayu tersebut pada mesin kertas pasir secara perlahan-lahan menggunakan ukuran 80 grit. Semasa menggosokkannya, pastikan awda sentiasa memutarkan material tersebut untuk mendapatkan bentuk kayu yang membulat sama rata.
Setelah kesemua bahagian berjaya direka, langkah seterusnya ialah mencantumkan keseluruhan bahagian menjadi satu. Mulakan dengan menebuk sisi bahagian E untuk menempatkan roda lokomotif. Tebuk lubang berukuran 4/8 inci pada kedudukan 1 ¾ inci dan 6 ½ inci dari bahagian hujung kayu tersebut.
Sementara untuk bahagian roda, lubang berukuran 3/8 inci akan ditebuk sesuai dengan diameter dowel digunakan. Perbezaan diameter lubang pada bahagian E dengan dowel digunakan adalah bagi membolehkan roda yang digunakan berputar dengan mudah.
Cantumkan dowel yang telah tersedia pada bahagian roda menggunakan gam kayu.
Langkah mencantumkan keseluruhan bahagian akan diikuti dengan bahagian C yang akan dicantumkan pada bahagian belakang kerangka (bahagian F) yang akan ditetapkan menggunakan skru dan gam kayu.
Untuk memastikan skru disembunyikan, tebuk lubang berukuran sama dengan kepala skru digunakan dengan kedalaman lebih kurang ½ inci. Lakukan langkah sama untuk bahagian F yang akan dicantumkan bahagian hujungnya (kayu berwarna cerah) pada permukaan kayu bahagian C.
Bagi menetapkan kayu bahagian B, permukaan atas kayu bahagian F akan ditebuk dengan ukuran yang sama bahagian hujung kayu B yang lebih kecil menggunakan mata gerudi dengan kedalaman 2 ½ inci.
Ini diikuti dengan mereka lubang untuk bahagian jendela bahagian C dengan lubang berukuran 1 ½ inci. Untuk bahagian terakhir (D) ia akan ditetapkan pada bahagian atas kayu C menggunakan gam kayu yang akan ditetapkan sementara menggunakan pengepit kayu.
Setelah membiarkan gam cantuman mengering lebih kurang 24 jam, awda hanya perlu menghaluskan keseluruhan permukaan menggunakan kertas pasir dan melindungi permukaan kayu menggunakan wood finish bebas kimia. Ini bagi memastikan ketika anak-anak menyentuh dan bermain dengannya, tidak akan memudaratkan diri mereka. Selamat mencuba!