SINGAPURA – Terdapat kaitan antara suhu melampau dan diabetes semasa mengandung dalam kalangan wanita hamil, serta antara haba dan masalah tiroid.
Ini menurut kajian yang dijalankan dalam beberapa tahun kebelakangan ini yang telah mengkaji kesan haba terhadap hormon – bahan kimia yang menyelaras dan menjejaskan ratusan proses badan.
Hormon-hormon, daripada insulin kepada estrogen, memainkan peranan dalam hampir semua fungsi biologi, termasuk kawalan gula darah dan kesuburan, dan semua peringkat kehidupan utama seperti akil baligh dan kehamilan.
Satu kajian di Amerika Syarikat (AS) pada 2017 mendapati bahawa suhu yang lebih tinggi boleh menjejaskan jumlah glukosa yang dipecahkan kepada tenaga, meningkatkan kelaziman diabetes.
Para saintis dari Singapura dan Britain, yang baru-baru ini menyimpulkan kajian semula penyelidikan perubatan sejak 1940-an, menemui bukti bahawa haba mempengaruhi hormon dan sistem endokrin – sistem yang bertanggungjawab mencipta dan melepaskan hormon-hormon tersebut.
Bagi wanita hamil, data menunjukkan haba meningkatkan risiko kelahiran pramatang, berat lahir rendah, kelahiran mati dan diabetes semasa mengandung, kata Profesor Madya Jason Lee dari Sekolah Perubatan Yong Loo Lin NUS (NUS Medicine), yang terlibat dalam penyelidikan itu.
Ini mungkin disebabkan oleh keradangan dan pengurangan aliran darah ke rahim kerana lebih banyak darah disalurkan ke kulit untuk membantu menyejukkan badan, tetapi kajian lanjut diperlukan.
“Pada asasnya kita tahu impaknya, tetapi kekurangan ‘mengapa’ dan ‘bagaimana’,” kata Prof Lee, yang juga pengarah Pusat Ketahanan Haba dan Prestasi di NUS Medicine.
Pasukan penyelidik dari Singapura dan Britain itu menilai data-data perubatan selama beberapa dekad untuk mengkaji kesan haba yang kurang diketahui dan merangsang lebih banyak penyelidikan mengenai kesan jangka panjangnya terhadap sistem endokrin, di tengah-tengah peningkatan suhu dan perubahan iklim.
Penyelidikan sedia ada yang diringkaskan oleh saintis-saintis berkenaan setakat ini tertumpu pada pendedahan haba jangka pendek kepada manusia, tikus, lembu, biri-biri dan haiwan lain.
Profesor Fadil Hannan dari Jabatan Kesihatan Wanita dan Reproduktif Nuffield di Universiti Oxford, pengarang utama kajian itu, berkata: “Kita tahu sedikit tentang sama ada peningkatan pendedahan haba akibat perubahan iklim boleh menjejaskan kesihatan endokrin.
“Ini terutamanya amat penting untuk pesakit yang tinggal dalam iklim panas, yang mungkin mempunyai akses tidak mencukupi kepada persekitaran yang sejuk.”
Kajian diterbitkan dalam jurnal perubatan Nature Reviews Endocrinology pada 30 Julai.
Kertas itu menyatakan bahawa pendedahan awal kehidupan kepada suhu tinggi mungkin mempunyai kesan buruk terhadap kesihatan kanak-kanak.
Tikus bunting yang terdedah kepada suhu 43 darjah Celsius selama 15 minit mempunyai anak dengan kecacatan otak yang dikaitkan dengan saiz kelenjar adrenal – kelenjar di atas buah pinggang yang menghasilkan pelbagai hormon – yang berkurangan.
Profesor Melvin Leow, seorang perunding kanan di Hospital Tan Tock Seng yang turut terlibat dalam kajian itu berkata bahawa haba dan diabetes boleh dikaitkan dengan cara: Tekanan haba meningkatkan peredaran steroid daripada kelenjar adrenal dan ini akhirnya menyebabkan hati menghasilkan lebih banyak glukosa.
Ini mengubah pengagihan lemak badan dan meningkatkan rintangan insulin.
“Ini mungkin hanya salah satu laluan yang diandaikan kepada peningkatan kemungkinan menghidap diabetes, tetapi ia akan mengambil lebih banyak kajian manusia untuk menentukan dan mengukur magnitud risiko ini,” kata Dr Leow, profesor adjunct di NUS Medicine.
Apabila ditanya tentang ambang suhu yang mana haba melampau mempengaruhi hormon, Prof Lee berkata, “Saya ragu terdapat ambang suhu tetap.
“Ia adalah hujah yang sama bagi mereka yang mencari ambang yang akan membunuh manusia. Tidak ada nombor sedemikian, dan berfikir seperti itu boleh berbahaya. Kami akan menganggap suhu yang lebih rendah daripada ambang itu adalah selamat.”
Di Singapura, hari-hari ditetapkan sebagai hari tekanan haba tinggi apabila purata Wet Bulb Globe Temperature (WBGT) setiap jam adalah sama atau lebih daripada 33°C.
Bacaan WBGT menunjukkan betapa panasnya badan manusia, dengan mengambil kira bukan sahaja suhu udara, tetapi juga kelembapan, kelajuan angin dan sinaran suria.
Kesan haba pada kesuburan lebih diketahui – haba menjejaskan sel-sel pembiakan, menurunkan kiraan dan motilitas sperma, dan menjejaskan kitaran ovulasi dan kualiti telur wanita.
Kajian berasingan NUS dinamakan Project HeatSafe, diketuai oleh Profesor Lee, mendapati lelaki yang terdedah kepada suhu melebihi 29.8°C dalam tempoh tiga bulan selepas menyediakan sampel sperma mereka mempunyai risiko 46 peratus lebih tinggi untuk jumlah sperma yang rendah.
Bagi wanita Singapura, bagaimanapun, HeatSafe tidak menemui kaitan antara panas melampau dan diabetes semasa mengandung. Bakal ibu di sini cenderung untuk mengambil lebih banyak langkah perlindungan, seperti meningkatkan penghawa dingin.
Pesakit-pesakit yang mengalami gangguan endokrin seperti diabetes dan hipertiroidisme juga lebih berisiko mendapat penyakit-penyakit panas, menurut kertas itu. Dan itu meningkatkan risiko kemasukan ke hospital, yang meningkatkan beban haba pada sistem kesihatan.
Profesor Fadil menjelaskan: “Pesakit-pesakit diabetes mungkin tidak dapat menghilangkan haba dengan berkesan kerana aliran darah (kulit) berkurangan. Mereka juga berisiko kehilangan cecair dan dehidrasi.”
Beliau kini terlibat dalam satu kajian di India yang bertujuan untuk mendedahkan cara haba melampau boleh menjejaskan kehamilan dan penyusuan.
“Matlamat kami adalah untuk menggunakan data daripada kajian ini untuk membangunkan dasar dan tindakan yang akan melindungi wanita dan anak damit mereka,” kata Profesor Fadil.
Beberapa pakar endokrinologi dan doktor kesihatan wanita di Singapura berkata, mereka masih belum melihat hubungan kukuh antara haba dan keadaan pesakit mereka.
Dr Peter Eng, dari Klinik Endokrin Peter Eng berkata, “Perubahan dalam hormon adalah kompleks dan disebabkan oleh pelbagai faktor, jadi sukar untuk mengaitkan sebarang perubahan hormon kepada haba sahaja.”
Profesor Madya Chan Shiao-Yng, perunding kanan di Jabatan Obstetrik dan Ginekologi Hospital Universiti Nasional berkata, “Haba telah dikaitkan dengan hasil kehamilan yang buruk, tetapi kami kekurangan ujian yang teguh untuk menunjukkan bahawa strategi penyejukan boleh mengurangkan risiko sedemikian.
“Bukannya peningkatan suhu global dan kejadian cuaca ekstrem menyebabkan disregulasi hormon, tetapi perubahan iklim ini boleh memburukkan lagi tanda dan gejala gangguan endokrin.” – The Star
