XINING – Tenzin Dargye, penggembala yang tinggal di kaki gunung bersalji di Dataran Tinggi Qinghai-Xizang juga dikenali sebagai ‘bumbung dunia’, mengetahui ancaman yang ditimbulkan oleh perubahan iklim.
“Semasa saya kecil, ada sungai di hadapan rumah saya. Paras air boleh mencecah paras lutut pada musim panas, tetapi kini sungai itu telah lenyap,” kata lelaki berusia 37 tahun yang tinggal di Gunung Anyemaqen di Perbandaran Xueshan, yang terletak di Wilayah Autonomi Tibet Golog di Wilayah Qinghai, barat laut China.
Anyemaqen adalah gunung bersalji terbesar di kawasan sumber Sungai Kuning. Ia mempunyai lebih daripada 40 glasier, yang merupakan bahagian penting dalam kriosfera dan penunjuk perubahan iklim.
Gunung berkenaan juga mempunyai makna budaya. “Anyemaqen dianggap sebagai gunung suci oleh kami orang Tibet,” kata Tenzin Dargye. “Melihat gunung bersalji mencair sedikit demi sedikit, kami merasakan bahawa kami perlu melakukan sesuatu.”
Dengan keazaman, dia menyertai pasukan pemantau glasier yang terdiri daripada kira-kira 10 orang. Selama lebih 10 tahun, inisiatif tersebut telah berkembang menjadi persatuan perlindungan alam sekitar dengan hampir 50 orang ahli, yang majoritinya merupakan penggembala tempatan. Mereka meninjau glasier di bawah bimbingan saintis-saintis, memantau hidupan liar dan mengumpul sisa.
INISIATIF PENGGEMBALA
Tenzin Dargye berkata, lebih 10 tahun lalu, runtuhan ais berlaku dan glasier berhampiran rumahnya secara amnya berada dalam keadaan berundur.
Apabila pencairan semakin pantas, bencana yang disebabkan oleh gelongsoran ais terus mengancam persekitaran hidup penggembala. Sebagai tindak balas, beberapa orang memulakan pemerhatian amatur tentang pengunduran glasier.
Mereka mendapati bahawa glasier akan mula mencair sekitar pertengahan Mei, dan pencairan akan berhenti apabila suhu menurun pada Oktober. Mereka kemudian bersetuju bahawa glasier perlu diukur pada 15 Mei dan 15 Oktober setiap tahun.
Sejak 2010, para penggembala berkenaan terus berkumpul di tempat yang sama pada dua tarikh tersebut setiap tahun untuk merekodkan lokasi garisan salji.
Tetapi ini bukanlah tugas yang mudah. Tanpa latihan atau pengalaman untuk diikuti, mereka menggunakan batu besar berhampiran hujung lidah glasier sebagai titik permulaan mereka dan mengira jarak antara batu dan garisan salji.
Tanpa alat pengukur profesional, penggembala muda menarik pita untuk mengukur jarak.
Mereka merekodkan tarikh dan jarak berundur di atas batu dengan cat manakala penggembala yang lebih tua mencatatkan nota untuk para saintis.
Kerja mereka kadangkala boleh berisiko. Pada Oktober, apabila jalan berbatu diselimuti salji, para penggembala boleh terperangkap di celah tersembunyi sehingga rakan mereka membantu mereka keluar.
“Sesetengah penduduk kampung mengatakan kerja yang kami lakukan sendiri ini tidak bernilai,” kata Tenzin Dargye.
Karjin, seorang lagi ahli pasukan penggembala berkenaan, berkata meskipun dengan pendapat sedemikian, ibunya yang berusia 80an sentiasa menyokong. “Ibu saya berkata bahawa semasa kami membesar di bawah gunung bersalji, kami tidak boleh berbuat apa-apa.”
USAHA PERLINDUNGAN ALAM SEKITAR LEBIH LUAS
Memandangkan ia mempunyai pemandangan gunung bersalji sepanjang tahun, Perbandaran Xueshan secara beransur-ansur menjadi tempat tumpuan pelancong. Tetapi populariti itu telah memberi kesan buruk kepada persekitaran tempatan.
“Ramai pelancong datang untuk melihat glasier pada musim panas dan antara mereka membuang sampah atau memandu kenderaan luar jalan untuk menyeberangi glasier,” kata Karjin.
Pada 2015, persatuan perlindungan alam sekitar tempatan telah ditubuhkan, melaksanakan pelbagai tugas seperti pemantauan glasier dan hidupan liar dan tidak menggalakkan tingkah laku pelancong yang buruk.
Atas jemputan persatuan itu, pertubuhan bukan untung telah dijemput untuk mengadakan kuliah mengenai perlindungan alam sekitar di Perbandaran Xueshan untuk menarik lebih ramai orang menyertai usaha perlindungan ekologi tempatan.
He Xiaobo, seorang penyelidik di Northwest Institute of Eco-Environment and Resources, Chinese Academy of Sciences, melawat Gunung Anyemaqen pada 2023. Selepas mengetahui kaedah yang digunakan oleh penggembala untuk memantau glasier, dia mengarahkan mereka tentang cara memantau glasier secara lebih tepat.
“Pemantauan adalah kerja asas untuk melindungi glasier,” katanya. “Dengan data pemantauan sebelumnya, kita dapat memahami hubungan antara glasier dan perubahan iklim dengan lebih baik, dan kemudian kita boleh menganalisis evolusi glasier.”
Beliau berkata bahawa pada masa hadapan, pasukannya akan berusaha untuk menyediakan sokongan data untuk penyelidikan glasier dan kerja pencegahan dan kawalan bencana geologi.
Penggembala-penggembala telah mendapat pemahaman yang lebih mendalam tentang perubahan glasier di bawah bimbingan saintis.
“Perlindungan glasier tidak boleh terdiri daripada pemantauan semata-mata. Kami akan cuba mengelakkan terlalu dekat dengan glasier dan membantu lebih ramai orang memahami kepentingannya, dan kepentingan gunung bersalji,” kata Karjin. – Xinhua
