FREETOWN, – Aktivis, Tommy Garnett, akhirnya menyaksikan hasil perjuangan selama beberapa dekad membuahkan kejayaan apabila Pulau Tiwai di Sierra Leone, hutan subur yang menjadi habitat salah satu populasi primat tertinggi di dunia telah diumumkan tersenarai dalam Senarai Warisan Dunia agensi kebudayaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO), baru-baru ini.
Garnett berusia 66 tahun, bersama pertubuhan pemuliharaan yang diasaskannya, menjadi sebab utama mengapa Tiwai yang hampir musnah semasa perang saudara Sierra
Leone dari 1991 hingga 2002 masih wujud hari ini.
“Saya rasa sangat gembira, lega dan penuh harapan,” kata pencinta alam sekitar itu kepada AFP dari pulau hijau tersebut, sebelum pengumuman rasmi dibuat.
Kompleks Gola-Tiwai yang turut merangkumi Taman Negara Hutan Hujan Gola di kawasan berhampiran, kini menjadi tapak warisan UNESCO pertama Sierra Leone.
Kedua-dua kawasan ini kaya dengan kepelbagaian biodiversiti yang luar biasa tetapi telah lama diancam aktiviti penebangan hutan dan ancaman lain.
Pulau Tiwai, yang terletak di Sungai Moa, hanya berkeluasan 12 kilometer persegi dan menjadi habitat kepada 11 spesies primat.
Pada tahun 1992, Garnett, yang mendedikasikan hidupnya kepada projek alam sekitar di Afrika Barat, menubuhkan Environmental Foundation for Africa (EFA).
Awal 2000an, beliau mula bekerja menyelamatkan Tiwai. Kini, kawasan perlindungan hidupan liar itu menjadi kisah kejayaan bagi Sierra Leone.
Walaupun negara itu pernah dilanda perang saudara pada 1990an dan kemudiannya wabak Ebola pada 2014, Garnett berjaya mempertahankan Tiwai daripada penebangan hutan, pemburuan haram dan pelbagai ancaman lain.
MENANGANI ANCAMAN
Kompleks Gola-Tiwai dianggap sebagai khazanah biodiversiti, antara primat yang mendiami kawasan itu termasuk cimpanzi barat yang terancam, monyet colobus raja dan monyet Diana.
Hutan dan perairannya turut menjadi tempat tinggal kepada spesies seperti kuda air kerdil dan gajah hutan Afrika yang sangat terancam.
Hutan Gola merupakan kawasan hutan hujan tropika terbesar di Sierra Leone, manakala Tiwai yang terletak di selatan berfungsi sebagai pusat penyelidikan biodiversiti dan destinasi ekopelancongan.
Untuk memastikan kelestarian Tiwai, EFA perlu meyakinkan komuniti setempat supaya menghentikan beberapa aktiviti yang merosakkan hutan.
Sebagai balasan, hasil pelancongan digunakan untuk menyediakan peluang pekerjaan, latihan dan sokongan teknikal dalam pertanian kepada penduduk.
Semasa perang saudara, populasi hidupan liar di pulau itu hampir pupus.
Namun Garnett, NGOnya serta para penyumbang kewangan berjaya mengembalikan keadaan.
Struktur bangunan di kawasan itu musnah, tanahnya dipenuhi kelongsong peluru dan aktiviti pembalakan mula berleluasa, kata Garnett.
“Kami memberi amaran bahawa tempat ini sedang menuju kehancuran,” katanya.
Beliau segera mendapatkan dana untuk kerja-kerja pembinaan semula dan meningkatkan kesedaran dalam kalangan komuniti setempat.
‘SELURUH NEGARA BERTERIMA KASIH’
Sejak itu, Garnett dan kumpulannya terus mempertahankan kawasan perlindungan itu walaupun negaranya dilanda pelbagai cabaran termasuk Ebola, COVID-19 dan bencana alam.
“Kehidupan, sumber rezeki, budaya dan tradisi kita begitu berkait rapat dengan hutan jika hutan mati, sebahagian besar daripada kita turut mati bersamanya,” katanya.
Seorang peminat berbasikal dan yoga, pendekatan mesra dan bersahaja Garnett memudahkannya mendapat sokongan ramai.
“Salah satu pengalaman terawal saya dalam hidup ialah membesar dengan hutan sebagai halaman belakang, dan saya menyedari betapa berharganya alam itu,” katanya.
Selepas melanjutkan pelajaran dalam bidang pertanian dan ekonomi pembangunan di luar negara, beliau pulang ke tanah air pada 1990an untuk membantu keluarganya dan negaranya yang sedang dilanda perang.
Beliau mula menceburkan diri dalam bidang pemuliharaan alam sekitar selepas menyaksikan kemusnahan akibat konflik serta pergantungan terhadap sumber galian dan perlombongan, terutama berlian.
Sejak 30 tahun lalu, beliau dan rakan-rakan dari yayasannya telah menjelajah ke seluruh negara untuk berdepan penyeludup serta mengadakan perjumpaan komuniti.
Menurut Garnett, EFA telah menanam lebih dua juta pokok di kawasan hutan yang telah ditebang di seluruh Sierra Leone dalam tempoh 20 tahun lalu, termasuk 500,000 pokok antara 2020 hingga 2023.
Menteri Alam Sekitar Sierra Leone, Jiwoh Abdulai, berkata kepada AFP bahawa beliau ‘sangat teruja dan bangga’ dengan keputusan UNESCO, sambil menyatakan bahawa Garnett memberikannya ‘harapan dan keyakinan’.
Sumbangan Garnett dalam memelihara alam semula jadi, katanya, merupakan sesuatu yang ‘seluruh negara amat hargai’. – AFP
