SURAT THANI, THAILAND – Berbekalkan cahaya lampu suluh, Wanida Hityim dengan cekap menoreh pokok getah, mengumpul susu getah sambil menjelaskan dirinya sebagai antara sebilangan kecil petani Thailand yang cuba bekerja lebih mampan.
Sebagai pengeluar getah asli terbesar di dunia yang membekalkan lebih satu pertiga daripada stok global pada tahun 2021, dasar Thailand telah mengalakkan penebangan hutan secara besar-besaran, menjejaskan biologi diversiti dan hakisan tanah yang semakin tinggi.
Sebilangan besar ladang kerajaan masih diusahakan secara konvensional, tetapi beberapa petani seperti Wanida mengabaikan racun perosak untuk mencuba dan mengurangkan kesannya terhadap alam sekitar.
Dan walaupun wang adalah matlamatnya, Wanida juga melihat faedah kebun berskala kecil beralih kepada kaedah yang lebih hijau.
“Tempat ini juga mempunyai cacing di dalam tanah,” katanya mengenai plot tanah seluas 1.5 hektar di wilayah selatan Surat Thani, yang menempatkan kira-kira 500 pokok.
“Ladang yang menggunakan racun perosak tidak akan mempunyai sifat seperti ini kerana bahan kimia yang mereka gunakan hanya akan merosakkan tanah,” kata wanita berusia 41 tahun itu kepada AFP.
Wanida ialah salah seorang daripada beberapa petani Thailand yang telah menerima sijil antarabangsa Forest Stewardship Council (FSC), yang menggalakkan penggunaan hutan secara mampan.
Namun, FSC tidak terlepas daripada kritikan.
Grant Rosoman, penasihat kanan di Greenpeace International, memberi amaran bahawa FSC terdedah kepada tekanan dan manipulasi industri.
“Semua skim pensijilan mempunyai masalah dengan juruaudit yang dibayar oleh pelanggan, syarikat,” kata Rosoman kepada AFP.
“Terdapat konflik kepen-tingan kewangan antara siapa yang membayar dan juruaudit,” jelasnya.
Mengguna pakai kaedah yang lebih mampan telah membolehkan Wanida menjual getahnya pada harga yang lebih tinggi, dan memperoleh pendapatan sekitar AS$650 sebulan dan bukannya AS$550.
Thailand mengeksport hampir AS$6 bilion getah pada 2021, sebahagian besar daripadanya dihasilkan oleh petani berskala kecil yang menjual kepada orang tengah.
Dalam erti kata lain, insentif kewangan adalah kunci untuk mengubah kaedah.
“Apabila saya bercakap tentang pembangunan mampan buat kali pertama, orang ramai memandang saya dengan senyuman dan tanda tanya kelihatan di wajah mereka,” kata Maiprae Loyen, pengasas bersama Agriac, perantara getah yang ditubuhkan pada 2019 untuk mempromosikan amalan baik dalam kalangan petani di selatan Thailand.
Firma itu bekerja dengan kira-kira 1,000 petani kecil, 60 peratus daripadanya wanita, kebanyakan mereka sebelum ini menganggap kaedah mesra alam sebagai ‘beban’, kata Maiprae.
Tetapi mereka yakin dengan kedua-dua pulangan kewangan, Agriac menawarkan bonus tiga baht setiap kilogram yang diluluskan oleh FSC dan juga faedah ekologi, katanya.
Kemudian dia menunjuk ke tanah retak di ladang getah lain di Surat Thani, hasil daripada ‘produk kimia’ yang tidak mampan.
“Sudah tiba masanya orang mula memahami bahawa nilai sesuatu tidak ditentukan oleh tanda harga,” katanya.
“Ia adalah masa yang sesuai, mesej yang betul,” ujarnya.
Tetapi petani Agriac hanya membentuk sebahagian kecil daripada industri getah Thailand, hanya dua peratus daripada kira-kira 3.2 juta hektar ladang negara itu diusahakan di bawah garis panduan FSC.
Pada bulan Disember, Kesatuan Eropah bersetuju untuk mengharamkan import getah yang dianggap menyumbang kepada penebangan hutan, satu langkah yang dianggap sebagai peristiwa penting oleh kumpulan hijau.
Tetapi impak perubahan ini ke atas Thailand akan terhad, kata penganalisis Bank Krungsri, Chaiwat Sowcharoensuk, kerana China yang menyumbang hampir separuh daripada pasaran kerajaan tidak mengutamakan kemampanan.
Walaupun firma sederhana dan besar memenuhi keperluan pengguna Barat, beliau berkata, peralihan itu masih belum sampai kepada pekebun kecil.
“Tetapi jika suatu hari nanti China mengumumkan rancangan mengenai getah lestari, maka petani tempatan akan memberi perhatian,” katanya.
“Jika mereka tidak boleh menjual getah mereka, maka mereka akan mengambil tindakan,” jelasnya.
Rosoman dari Greenpeace berkata bahawa dengan tanda tanya bergantung pada skim pensijilan seperti FSC, peraturan yang lebih ketat seperti yang dikenakan oleh EU akan menjadi kunci kepada kemampanan.
Masa depan getah asli sepatutnya ‘sangat cerah’ katanya, kerana alternatif getah sintetik yang dihasilkan daripada minyak sangat mencemarkan.
Bagi Wanida, keluar menoreh pokok getah pada jam 3 pagi dengan anjing setianya di belakangnya, getah adalah sebahagian daripada darahnya.
Diwariskan daripada datuknya kepada bapanya, ladang itu mungkin mengambil hala tuju baharu di bawah jagaannya.
Tetapi, dia berkata, “Saya masih seorang petani getah selamanya.” – AFP
