DEMOKAYA, SUDAN – Terbentang luas pokok-pokok penting untuk pengeluaran minuman bergas di dunia membantu petani Sudan mengadaptasi dengan perubahan iklim, tetapi di kawasan tanah kering yang teruk, ramai yang enggan untuk meniagakannya.
Gam Arab, gumpalan resin emas yang ditoreh daripada pokok akasia berduri, merupakan agen pengemulsi yang hampir tidak boleh digantikan untuk industri global. Ramuan itu digunakan dalam segala-galanya daripada minuman ringan hingga gula-gula getah dan farmaseutikal.
Sudan, di timur laut Afrika, merupakan antara negara yang paling teruk terjejas dengan perubahan iklim tetapi ia juga pengeluar gula-gula getah mentah terbesar di dunia.
“Ia merupakan pokok penting untuk menentang penggurunan kerana ia tahan kemarau dan juga meningkatkan kesuburan tanah dan penting untuk meningkatkan pengeluaran tanaman,” kata Fatma Ramly, penyelaras Persatuan Peladang Gam Arab, yang ahlinya seramai 7 juta.
Untuk menuai resin berwarna ambar, petani perlu berdepan cuaca ekstrem yang sama seperti pokok mereka.
“Kami bekerja selama berjam-jam di bawah panas terik,” kata Mohammed Moussa, yang mengumpul resin di hutan penyelidikan Demokaya milik kerajaan, kira-kira 30 kilometer (20 batu) dari ibu negeri Kordofan Utara, El Obeid.
Moussa berdepan pergelutan berterusan dengan kekurangan air di sebahagian besar padang pasir Sudan. Pendapatannya hasil menuai pokok itu sekadar yang cukup untuk membeli air bagi menampung kami sehingga musim luruh’, musim hujan.
Suhu yang direkodkan di wilayah Kordofan di Sudan telah meningkat hampir dua darjah Celsius dalam tempoh kurang tiga dekad, lebih dua kali ganda purata global, menurut Pertubuhan Makanan dan Pertanian PBB (FAO).
“Kekurangan air merupakan salah satu cabaran utama bagi orang ramai” yang tinggal di zon akasia, kata Madani Ismail, dari Perbadanan Penyelidikan Pertanian yang dikendalikan kerajaan.
Petani juga terpaksa berdepan keadaan turun naik yang meluas dalam harga gula-gula getah di pasaran komoditi dunia.
Sekitar 45kg (100 paun) gula-gula getah mentah boleh mencecah 22,000 hingga 25,000 paun Sudan (AS$43), bergantung pada harga hari tersebut.
Pulangan itu hampir tidak menampung kos pengeluaran untuk Abdelbaqi Ahmed, 52, yang memiliki sebidang tanah seluas 28 hektar (70 ekar) yang menanam pokok akasia di Botei, Kordofan Utara.
Dia mengusahakan tanaman lain untuk membantu meningkatkan pendapatannya daripada pokok-pokok, yang kulitnya dipotongnya dengan ‘sunki’ bilah tajam yang dilekatkan pada batang kayu panjang yang boleh menjangkau ketinggian pokok itu.
“Ia merupakan satu tugas yang sukar,” kata Ahmed, yang kadang-kadang mengupah orang lain untuk membantu menoreh. “Jadi biasanya ia tidak membuahkan hasil.”
Yang lain tidak boleh diganggu langsung.
Ada yang menebang pokok untuk dijadikan bahan binaan atau kayu api. Ramai yang bekerja di lombong emas berhampiran, seperti empat daripada lima anak lelaki Ahmed.
Bagi Abdallah Babiker, yang juga bekerja di Demokaya, ia adalah sama. Tiga anak lelakinya lebih suka mencari emas daripada menjaga pokok akasia.
“Mereka mahukan kerja yang mendapat pendapatan lebih,” kata Babiker, 72.
Sejak Sudan Selatan berpisah sedekad lalu, dengan rizab minyaknya yang besar, gam Arab telah menjadi salah satu penyumbang mata wang asing utama Sudan.
Eksport berjumlah 88,000 tan pada 2021, memperoleh AS$110 juta, menurut angka bank pusat.Pendapatan itu menjadi lebih penting sejak penderma antarabangsa memotong bantuan berikutan rampasan kuasa tentera 2021 yang diketuai oleh ketua tentera Abdel Fattah al-Burhan.
Eksport Sudan menyumbang 70 peratus daripada bekalan getah global, menurut AFD, agensi pembangunan Perancis.
Kepentingan mereka kepada ekonomi dunia menyebabkan mereka mendapat pengecualian khas daripada embargo perdagangan AS yang dikenakan semasa pemerintahan tiga dekad orang kuat Omar al-Bashir yang kini digulingkan.
Pelbagai usaha telah dibuat untuk menentang penebangan hutan dengan meningkatkan pendapatan petani.
FAO telah melancarkan projek bernilai AS$10 juta dengan pihak berkuasa perhutanan Sudan untuk menyokong petani dan melindungi pokok.
Projek itu, bertujuan untuk menanam semula pokok seluas 125,000 hektar (310,000 ekar), adalah sebahagian daripada projek Great Green Wall yang lebih luas, yang bertujuan untuk membendung pencerobohan padang pasir dengan menanam pokok dari Sahel hingga Afrika yang dikenali sebagai Horn of Africa.
Cabarannya sekarang adalah untuk meyakinkan orang muda bahawa mereka boleh mencari rezeki dalam pengeluaran gam. Hampir “semua orang yang melakukan kerja ini berumur lebih daripada 60 tahun,” kata Ramly.
Dalam pada itu, Ismail bersetuju. “Orang muda sering melihatnya sebagai kerja yang tidak bermanfaat,” katanya. – AFP
