GEORGE TOWN – Di tengah-tengah hiruk-pikuk Lebuh Armenian, sebatang jalan ikonik di Tapak Warisan Dunia UNESCO, tersembunyi sebuah permata budaya berharga kaum Cina.
Teochew Puppet and Opera House bukan sekadar ruangan persembahan seni tradisional, tetapi merupakan simbol usaha mempertahankan dan menghidupkan warisan budaya masyarakat Cina Teochew.
Diasaskan bagi melestarikan seni persembahan tradisional Teochew, muzium dan rumah opera itu memainkan peranan penting dalam mempertahankann seni wayang kulit dan opera klasik komuniti Teochew yang kian dilupakan.
Seni persembahan boneka Teochew yang usianya menjangkau ratusan tahun, tidak hanya kaya dengan nilai sejarah dan warisan komuniti itu bahkan turut menyimpan falsafah dan identiti suku kaum Teochew yang telah lama bertapak di Malaysia.
Aspek itu antara yang sedang dipertahankan oleh Goh Wee Ling, 44, generasi keempat dalam keluarganya yang berusaha meneruskan persembahan boneka tradisional tersebut.
Mula membantu ibu dan ayah seawal usia tujuh tahun, lelaki itu telah menceburi seni persembahan boneka Teochew sepenuh masa selepas berhenti sekolah ketika di tingkatan dua.
“Saya pada mulanya hanya mahu bantu ibu dan ayah dalam perniagaan persembahan tradisional itu tapi lama-lama saya sedar seni ini sangat cantik dan sangat mendalam.
Malah, ceritanya pula penuh nilai iaitu kasih sayang, penghormatan kepada orang tua dan semangat kekeluargaan,” katanya ketika ditemui Bernama di rumah opera tersebut baru-baru ini.
Goh berkata persembahan boneka Teochew biasanya merangkumi empat genre, iaitu legenda, kisah cinta, sejarah dan kisah masyarakat tempatan, dengan watak-watak utama terdiri daripada hero, wanita, watak jahat dan pelawak yang kesemuanya dimainkan melalui boneka kayu.
“Boneka-boneka itu tidak hanya cantik dipandang, malah mempunyai keunikan tersendiri.
Boneka itu diperbuat daripada campuran kayu, tanah liat, kertas dan kadangkala logam.
“Dulu-dulu datuk dan ayah saya sendiri ukir, tapi sekarang kerana datuk sudah tiada dan ayah pula sudah tua, saya dan pelajar saya buat bersama-sama. Kami juga cuba guna bahan baharu untuk teruskan tradisi tersebut,” katanya.
Kini, beliau gigih melatih generasi kelima termasuk anak saudaranya dan para pelajar daripada pelbagai latar belakang bagi memastikan kesinambungan seni itu menjadi warisan bukan sahaja kaum Cina, namun semua bangsa.
Menyedari seni berkenaan tidak boleh dibiarkan terkurung hanya dalam satu komuniti, Goh menubuhkan Teochew Puppet and Opera House pada 2014 dengan visi memperkenalkan keindahan opera boneka Teochew kepada seluruh rakyat Malaysia dan dunia.
Meskipun seni itu semakin terpinggir oleh arus kemodenan, usaha gigih Goh telah menjadikan tempat itu sebagai pusat pembelajaran, persembahan dan pemuliharaan budaya, malah untuk menjadikan seninya lebih dekat di hati rakyat Malaysia, Goh mula mengadaptasi cerita-cerita tempatan.
“Kita di Malaysia berbilang kaum, saya mahu seni ini bukan hanya untuk orang Cina. Jadi saya cuba adaptasi cerita-cerita Melayu dan India juga seperti cerita Si Tanggang dalam bentuk persembahan boneka tersebut,” katanya.
Sehubungan dengan itu, Goh berharap Kementerian Pendidikan dapat memperkenalkan atau mengajar seni warisan tersebut di peringkat sekolah supaya dapat dipelajari oleh golongan muda.
Seni persembahan boneka Teochew berasal dari wilayah Chaoshan, China dan telah dibawa ke Malaysia oleh imigran Teochew termasuk datuk dan nenek Goh sejak awal abad ke-19. – Bernama
