SINGAPURA – Sebuah pasukan dari Lembaga Taman Negara sedang melakukan usaha yang ekstensif untuk membantu meningkatkan jumlah Sindora velutina, satu spesies kritikal terancam di Singapura.
Kedua-dua orang ini berada kira-kira 40 meter di atas tanah, bergantung pada salah satu dahan daripada lapan batang pokok Sindora velutina di Singapura.
Kedua-duanya mereka, Primeman Tan dan Jolyn Tan merupakan ahli arbor NParks. Selain memanjat pokok, kerja mereka juga termasukmeemeriksaan pokok.
Mereka berada jauh di dalam hutan di salah satu rizab alam semula jadi Singapura, di mana pokok setinggi 48 meter itu tumbuh. Sindora velutina merupakan spesies langka yang berasal dari Singapura.
Pada November 2022, mereka memasang dua kamera, pada pkok tersebut, yang mengesan gerakan untuk menangkap imej dan klip video pendek hidupan liar di kawasan itu.
Dua kamera diletakkan di atas kanopi pokok itu.
Untuk memasangnya, ahli arbor tersebut terpaksa memanjat.
“Memanjat adalah bahagian yang mudah. Menyediakan tali dan melakukan pemeriksaan untuk memastikan ia selamat untuk dipanjat adalah bahagian yang paling memakan masa,” kata Primeman Tan.
Jolyn Tan mengikat tali yang dilontarnya menggunakan jenis ikatan clove hitch dan half hitch pada tali utamanya.
Tali yang dilontarnya itu lebih nipis dan ringan daripada tali utama iaitu seberat 8kg dan panjang 100m.
Dia menggunakan senapang udara khusus untuk melontar tali dengan lebih tinggi untuk mencapai di cabang pohon, dan kemudian Tan kemudian menarik pada hujungnya untuk menaikkan tali panjat utama ke atas dahan itu dan kembali ke bawah.
Talian utama kemudiannya diikat di pangkal pokok.
“Anda perlu sihat secara fizikal untuk melakukan kerja seperti ini,” kata Encik Tan yang berusia 35 tahun, yang menjelaskan bahawa peralatan memanjat pokok termasuk tali, abah-abah, topi keledar dan alat keselamatan lain biasanya mempunyai berat pada 12kg hingga 15kg.
Tan, 26, memeriksa pengikat tali, salah satu alat geseran yang digunakan dalam memanjat pokok.
“Memang menakutkan pada awalnya, tetapi saya akhirnya belajar untuk mempercayai peralatan dan pengetahuan yang saya pelajari,” kata Tan, yang menjalani kursus latihan
selama empat hari untuk menjadi seorang pendaki pokok bertauliah.
Mereka memasang tali hayat kedua, dikenali sebagai lanyard, sebagai langkah keselamatan dan juga untuk menstabilkan diri ketika menjalankan kerja di pokok.
Selepas mencari tempat yang sesuai untuk meletakkan kamera, mereka memasangnya pada tripod sebelum mengikatnya menggunakan tali kabel.
Menggunakan kamera telefon bimbit mereka, pendaki memeriksa sudut perangkap kamera sebelum mengesahkan kedudukan terakhirnya.
Dua lagi kamera dipasang berhampiran pangkal pokok oleh penyelidik kanan NParks, Choo Le Min.
Daripada lapan pokok Sindora velutina yang masih wujud di Singapura, hanya yang ini boleh menghasilkan pokok muda yang boleh hidup, kata lelaki berusia 30 tahun itu.
Rakaman yang dirakam oleh kamera ini memberikan penyelidik idea tentang biodiversiti di sekeliling pokok itu, seperti jika mana-mana haiwan membantu dalam penyebaran benihnya.
Penutup kalis air melindungi perangkap kamera daripada hujan, serta daripada haiwan seperti kera atau musang.
Dikuasakan oleh beberapa biji bateri, ia boleh berfungsi selama berbulan-bulan.
Dua bulan kemudian, pasukan NParks akan kembali untuk mendapatkan semula kamera tersebut serta maklumat berharga yang terkandung di dalamnya
Sementara itu, pada permukaan tanah, pencarian benih hitam berkilat pokok itu telah bermula, diketuai oleh Choo.
Rancangannya adalah untuk menanam benih ini di Pusat Sumber Tumbuhan NParks di Taman Botani Singapura.
Anak benih itu kemudiannya akan ditanam semula di dalam hutan untuk memberi rangsangan kepada populasi Sindora velutina.
Buah pokok itu seperti cakera dan ditutup dengan duri nipis dan langsing. Berwarna hijau apabila belum matang, buah-buahan akan mengeras dan coklat apabila ia sudah matang.
Benih akan jatuh dari buah yang terbelah terbuka atau jatuh dari pokok.
Benih mempunyai aril berwarna jingga berisi yang sebahagiannya menutupi benih. Apabila segar, aril berwarna kuning cerah dan mempunyai bau yang sedikit berminyak atau berdamar yang menarik haiwan untuk memakan benih, membantu penyebarannya.
Kira-kira 250 biji Sindora velutina telah dikumpul. Kembali ke Pusat Sumber Tumbuhan, aril dikeluarkan.
Aril mudah reput, dan mengeluarkannya memastikan benih dapat disimpan lebih lama. Ini juga menghalang perosak daripada menyerang benih yang bercambah.
Biji benih kemudian dibasuh sebagai persediaan untuk penanaman.
Benih diletakkan di dalam tanah. Mereka dibenarkan tumbuh secara semula jadi, dan boleh mengambil masa seminggu atau bahkan bertahun-tahun untuk bercambah.
Cik Choo memegang anak benih Sindora velutina di tangannya. Daun mempunyai bahagian bawah berbulu, yang merupakan rujukan Latin kepada baldu (velutum) dalam namanya.
Pokok itu dianggap telah pupus secara nasional sehingga 2019, apabila Cik Choo menemui bunganya yang kemerahan semasa melakukan kerja lapangan untuk projek lain berdekatan.
Memandangkan Sindora velutina sangat terancam, lokasi pokok itu tidak boleh didedahkan, kata NParks.
Cik Choo, yang telah mengkaji spesies pokok Sindora sejak 2018, berkata: “Sindora velutina adalah yang paling jarang ditemui daripada empat spesies Sindora asli yang ada di sini, sebab itu saya mahu d untuk mengetahui lebih lanjut mengenainya dan cara memuliharanya.
“Saya rasa kebanyakan rakyat Singapura akan bersetuju bahawa alam semula jadi adalah penting. Ramai di antara kita mencari rehat daripada kehidupan bandar yang sibuk dalam persekitaran yang tenang di persekitaran semula jadi kita.”
Dia telah melakukan kerja lapangan dan kerja makmal, serta kajian teliti rekod sejarah. Usaha itu berbaloi, katanya, kerana ini bermakna generasi akan datang di sini boleh mengagumi pokok-pokok ini.
“Kita boleh yakin bahawa semakin banyak spesies yang kita hilang, semakin besar kemungkinan kita kehilangan sesuatu yang sangat penting dalam ekosistem.
“Pada masa kita melihat perkara sedemikian, ia mungkin sudah terlambat.”
Bagi kedua-dua ahli arbor, memanjat pokok adalah kerja yang sukar. Namun, terdapat faedah, seperti pemandangan yang tiada tandingan dari atas, kata Tan.
“Apabila anda berada di sana, anda tertanya-tanya tentang beratus-ratus tahun pokok di hutan ini telah wujud sebelum kita,” tambahnya. – ANN/Straits Times
