POPOVA SHAPKA, MACEDONIA UTARA – Selepas dieksploitasi berdekad-dekad lamanya oleh pembalak, kawasan sempadan yang luas dengan pemandangan menakjubkan di Balkan di tengah Gunung Shar bakal menjadi sebuah taman negara, salah satu yang terbesar di Eropah.
Penggubal undang-undang Macedonia Utara dijangka meluluskan satu rang undang-undang tidak lama lagi untuk memberikan Gunung Shar status berkenaan.
Kawasan seluas 240,000 hektar yang menganjur menerusi Albania, Macedonia Utara dan Kosovo merupakan khazanah semula jadi yang mengandungi pelbagai jenis fauna dan flora unik.
Gunung Shar mempunyai 37 tasik glasier, 25 di antaranya terletak di Macedonia Utara dan yang selebihnya di Kosovo, yang berkilauan dalam lekuk-lekuk gunung seperti mata kelabu-hijau tak terkira banyaknya menerangi langit.
Amat mengagumkan adalah biodiversiti rantau berkenaan, yang mempunyai 200 spesies tumbuhan endemik, 167 spesies rama-rama, 12 haiwan amfibia, 130 burung dan 45 haiwan mamalia.
Ia hampir separuh daripada jumlah spesies haiwan mamalia yang terdapat Macedonia Utara.
Namun keindahan semula jadi di kawasan hijau Balkan telah terjejas sejak bertahun-tahun lamanya.
Pembalakan haram selama beberapa dekad dalam hutan telah meninggalkan landskap dengan kesan hakisan, terutamanya di cerun lebih rendah yang mempunyai penduduk lebih padat di Gunung Shar, yang telah digunakan oleh penduduk tempatan untuk menjalankan aktiviti perladangan percuma, pemburuan, bahan api dan pembalakan. Sejak dua dekad lalu, Macedonia Utara telah kehilangan kira-kira 40,000 hektar hutan kepada pembalakan haram, menurut pihak berkuasa.
Anela Stavrevska-Panajotova, pakar Kesatuan Antarabangsa untuk Pemuliharaan Alam Sekitar, berkata negara itu menyaksikan ‘peluang bersejarah, selepas 60 tahun, untuk memiliki sebuah tamah negara baharu, yang merupakan bahagian yang hilang untuk kawasan dilindungi di Balkan.’
“Bersama dengan kawasan dilindungi lain di negara jiran lain, kami akan mempunyai kawasan dilindungi rentas sempadan terbesar di seluruh Eropah. Dan kami berasa amat bangga mengenainya!” kata beliau.
Sejak 1994, pihak berkuasa telah berusaha untuk memikirkan cara terbaik untuk melindungi lebih 62,000 hektar kawasan Gunung Shar di Macedonia Utara daripada pemusnahan seterusnya. Beberapa sokongan telah datang dari Program Alam Sekitar Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Macedonia Utara juga berusaha memenuhi beberapa sasaran Kesatuan Eropah untuk menyertai blok itu, yang mengatakan negara-negara mesti melindungi sekurang-kurangnya 12 peratus daripada wilayah mereka. Macedonia Utara kini mempunyai kira-kira 9 peratus kawasan dilindungi, dan bersama Taman Negara Gunung Shar, jumlah tersebut akan meningkat kepada lebih 13 peratus.
Kawasan tersebut akan dibahagikan kepada empat zon: satu yang dilindungi sepenuhnya yang membentuk 27 peratus daripada taman; satu zon pengurusan aktif; satu lagi untuk kegunaan mampan; dan satu zon penampan.
Naser Xhemaili, pemilik berusia 32 tahun sebuah syarikat yang menawarkan program pelancongan gunung dan aktiviti menunggang kuda, menjangkakan banyak faedah daripada penubuhan taman negara, termasuk infrastruktur yang meningkat seperti jalan raya.
“Kami banyak menunggu daripada taman negara: ketibaan pelancong dalam kabin kami, jualan produk tenusu, yang saya percayai adalah jauh lebih baik dan pada harga lebih tinggi,” kata beliau.
Menteri alam sekitar Macedonia Utara, Naser Nuredini, berkata taman berkenaan akan memberikan faedah jangka panjang dan bukan hanya untuk penduduk tempatan sahaja.
“Kami sedang mewujudkan salah satu kawasan dilindungi terbesar di Eropah, bersama dengan taman negara Sharri di Kosovo dan Mavrovo di Albania,” ujarnya.
“Ia mempunyai potensi besar untuk generasi akan datang, untuk generasi sekarang juga disebabkan kini kami boleh menggunakan sumber negara dalam cara mampan.
“Kami bercakap mengenai bermain ski pada musim sejuk, mendaki dan menunggang basikal pada musim panas, pelancongan dari seluruh pelosok dunia,” tambah beliau.
Daniel Bogner, pakar utama untuk pelan pengurusan taman negara, berkata masih terdapat banyak kerja di depan, terutamanya dalam tempoh beberapa bulan akan datang, termasuk merangka satu belanjawan, menggaji kakitangan dan membina infrastruktur seperti lorong hiking.
“Kami memerlukan pakar untuk kerja-kerja saintifik, kami memerlukan pakar untuk pembangunan pelancongan, untuk pentadbiran, untuk mengumpul dana serta untuk aktiviti pendidikan,” katanya.
Iskra Stojanova, penyelaras projek untuk Program Alam Sekitar PBB, berkata sokongan terhadap taman akan datang daripada kerajaan negeri pada mulanya ‘namun pada masa depan, taman harus menjadi mampu diri.” – AP
