Oleh Yusrin Junaidi
BANDAR SERI BEGAWAN, 5 MAC- Jumlah Belanjawan Negara sebanyak $6.35 bilion yang diperuntukkan bagi perbelanjaan Tahun Kewangan 2025/2026 menunjukkan peningkatan secara am pada keseluruhan belanjawan, berbanding tahun sebelumnya.
Walau bagaimanapun, harus diberi peringatan apabila hasil negara yang dianggarkan bagi tahun kewangan ini hanya $3.26 bilion, menunjukkan unjuran defisit yang tinggi, iaitu $3.1 bilion berbanding $2.42 bilion pada Tahun Kewangan 2023/2024 yang lalu.
Sehubungan dengan ini, Ahli Majlis Mesyuarat Negara, Yang Berhormat Hajah Safiah binti Sheikh Haji Abdul Salam membentangkan beberapa perkara di Persidangan MMN ke-21 yang berlangsung di Dewan Majlis, Jalan Dewan Majlis kelmarin.
Yang Berhormat Hajah Safiah berkata antara yang perlu diambil perhatian yang berkaitan dengan kumpulan-kumpulan marginalised seperti golongan wanita dan orang-orang kurang upaya serta isu kemiskinan, tahap kemiskinan di negara dan inisiatif-inisiatif yang lain.
Perkara ini harus menjadi kebimbangan semua pihak dan semua pihak di sektor kerajaan dan swasta mestilah sama-sama berganding bahu menjadikan perkembangan ekonomi sebagai fokus utama yang sentiasa diberikan perhatian.
Antara yang menunjukkan penurunan yang signifikan ialah pengagihan belanjawan bagi Rancangan Kemajuan Negara (RKN) ke-12 sejak beberapa pusingan RKN yang lalu.
Negara masih memerlukan pelaburan tinggi untuk membangunkan infrastruktur sedia ada bagi menyokong dan mengembangluaskan industri-industri yang menjadi keutamaan dalam menjana ekonomi negara ke tahap yang lebih tinggi seperti pembuatan makanan, pelancongan, ICT, dan perkhidmatan-perkhidmatan lain.
Di samping itu, pelaburan dalam melaksanakan penyelidikan-penyelidikan berfokus yang menjurus ke arah peningkatan hasil negara perlu dipertingkatkan dan diberikan keutamaan.
Dalam ucapannya, beliau menekankan mengenai dengan industri-industri utama yang digariskan di dalam Brunei Economic Blueprint seperti sektor pelancongan dan sektor makanan, termasuk sektor SME yang perlu diberikan perhatian khusus dan sokongan menerusi belanjawan yang tinggi.
“Ini tidaklah bermakna kita akan mengabaikan kementerian-kementerian yang lain, tetapi kita perlu memastikan bahawa peruntukan belanjawan dilaksanakan dengan efisien dan efektif serta memastikan bahawa sumber daya yang ada digunakan secara optimum untuk mencapai matlamat pembangunan ekonomi. Alhamdulillah, kadar pengangguran menurun kepada kadar 4.8 peratus pada tahun 2024 berbanding 5.2 peratus pada tahun 2023.”
Meskipun menurun, masih ramai tenaga kerja yang hanya bekerja secara sementara dan secara sambilan serta mereka yang menerima bayaran yang tidak sebanding dengan kelulusan atau under-employed.
Beliau difahamkan dan bersetuju dengan kenyataan bahawa adalah mustahil untuk mencapai kadar sifar pengangguran kerana trend pekerjaan yang sentiasa berubah dari semasa ke semasa. Namun pada pandangannya, kajian perlu dibuat untuk mengenal pasti statistik tenaga kerja tempatan yang masih bekerja sementara, secara sambilan dan juga mereka yang under-employed untuk dirancang penambahbaikan yang lebih strategik dan berkesan.
Mengenai dengan inisiatif-inisiatif perantisan seperti i-Ready, SKIPPA dan Clinical Supervisory Programme (CSP), Yang Berhormat menyambut baik dengan inisiatif berkenaan namun dalam kesempatan ini Yang Berhormat memohon pencerahan mengenai hala tuju peserta-peserta yang telah menamatkan program berkenaan.
Berdasarkan pembentangan belanjawan, Beliau mengambil maklum bahawa negara bergantung kepada 70 peratus barangan import, khususnya yang berkaitan keperluan makanan. Ini adalah cabaran kritikal dan perlu diberi tumpuan khusus kepada SME yang sebahagian besarnya adalah dalam industri makanan tempatan atau sektor agromakanan.
Ini termasuklah mempromosikan dan menyokong Bruneian Made Industry bagi mengurangkan kebergantungan kepada import dan seterusnya memastikan kestabilan harga dan bekalan dalam negara serta mengukuhkan sekuriti makanan.
Beliau turut mencadangkan dan menyokong supaya usaha koperasi dan kerjasama secara joint ventures sebagai model perniagaan perlu dibudayakan dan dipergiatkan dalam kalangan masyarakat supaya dapat meningkatkan penyertaan lebih ramai rakyat Brunei untuk bersama-sama memajukan diri dalam bidang keusahawanan, terutama dalam sektor agromakanan.
Antara lain yang turut diketengahkan dalam ucapannya ialah mengenai dengan produk import dan eksport makanan, akses kepada pembiayaan yang mencukupi dan bimbingan serta sokongan kepada usahawan warga tempatan dan banyak lagi.
