MACEIO, BRAZIL – Bahagian Maceio, ibu kota negeri Alagoas di timur laut Brazil, pernah riuh rendah dengan bunyi kereta, perdagangan dan kanak-kanak bermain.
Keadaan menjadi sepi apabila penduduk berpindah secara beramai-ramai, yang tidak sabar untuk melarikan diri daripada kemusnahan yang hampir menjejaskan rumah mereka, yang retak dan runtuh.
Di bawah lantai rumah mereka, bawah permukaan dipenuhi dengan puluhan lubang: warisan empat dekad perlombongan garam batu di lima kawasan kejiranan bandar tersebut.
Itu menyebabkan tanah di atas mendap dan struktur di atasnya mula pecah. Sejak 2020, masyarakat telah berkobar-kobar kerana puluhan ribu penduduk menerima pampasan daripada syarikat petrokimia Braskem untuk berpindah.
Hanya sedikit yang bertahan, beberapa daripadanya memberitahu The Associated Press (AP) bahawa mereka membayangkan tanah di bawah kaki mereka menyerupai keju Swiss. Namun, Paulo Sergio Doe, 51, berkata dia tidak akan meninggalkan rumahnya di kawasan kejiranan Pinheiro tempat dia dibesarkan.
“Syarikat itu tidak boleh memaksa apa yang mereka mahukan dengan serta-merta untuk menghapuskan kehidupan dan sejarah kepada ramai keluarga,” katanya dalam temu bual di luar rumahnya.
Braskem ialah salah sebuah syarikat petrokimia terbesar di Amerika Syarikat, yang dimiliki terutamanya oleh syarikat minyak Brazil Petrobras dan syarikat pembinaan Novonor, yang dahulunya dikenali sebagai Odebrecht.
Syarikat itu tidak mengusir sesiapa secara paksa, walaupun mereka yang masih di sini berkata ia berasa begitu.
Ia mencapai persetujuan dengan pendakwa raya dan pembela awam untuk memberi pampasan kepada keluarga supaya mereka boleh memulakan semula kehidupan di tempat lain.
Mengikut kiraan Braskem, 97.4 peratus rumah yang terjejas adalah lebih daripada 14,000 dan kini menjadi kosong, kata syarikat tersebut dalam panggilan pendapatan 2021 pada Khamis lalu.
Seramai 55,000 mangsa yang dipindahkan bukan sahaja meninggalkan jiran dan rakan, tetapi juga pekerjaan, 4,500 kebanyakannya adalah perniagaan kecil dan sederhana yang menampung 30,000 orang telah ditutup, menurut kajian The Federal University of Alagoas yang diterbitkan tahun lepas.
Antara perniagaan itu ialah pasar raya tempatan dan sekolah balet yang beroperasi selama 38 tahun, menurut Adriana Capretz, sebahagian daripada kumpulan kerja universiti untuk memantau kawasan kejiranan.
Perpindahan beramai-ramai tersebut jelas sekali, penduduk yang berlepas menyelamatkan semua yang mereka boleh jual untuk mendapatkan wang tambahan, termasuk jubin bumbung mereka sendiri.
Penyingkiran tersebut membolehkan mereka melakukannya tanpa halangan dalam ruang yang pernah didiami.
Jumlah yang ditawarkan oleh Braskem tidak mencukupi untuk Natalícia Gonçalves. Pesara guru itu, 77, juga berkata dia berasa terlalu tua untuk memulakan kehidupan baru. Jadi dia melihat semua orang di Pinheiro meninggalkannya.
Kini dia tinggal di dalam kubu sementara di sebalik papan dan tumbuhan yang bertujuan untuk menghalang pencuri.
Pengawal keselamatan Braskem melakukan rondaan menggunakan motosikal, memecahkan kesunyian yang mencemaskan malam itu.
“Mereka sudah melakukan segala-galanya untuk memaksa saya pergi, tetapi saya mempunyai hak saya,” katanya dari belakang bahagian luar rumahnya yang berkubu.
“Saya merasa takut, terutama pada waktu malam apabila tiada sesiapa di sekeliling.
Cahayanya malap, hampir tidak ada. Saya melindungi diri saya dengan adanya tumbuh-tumbuhan tetapi saya bersendirian dengan tuhan.”
Braskem setakat ini telah mengeluarkan kira-kira 40 peratus daripada lebih kira-kira AS$1 bilion yang telah diperuntukkan untuk penempatan semula, pampasan individu termasuk penduduk dan pekerja tempatan dan pemindahan kemudahan seperti sekolah dan hospital, kata syarikat itu dalam laporannya.
Ia mengarahkan sebanyak 6 bilion reais lagi untuk menutup dan memantau lombong garam, serta langkah sosial, alam sekitar dan urbanisasi.
Sementara itu, mengakhiri panggil tersebut, Ketua Pegawai Eksekutif Braskem, Roberto Lopes Pontes Simoes menyatakan sorotan penting bagi tahun syarikat berkenaan, termasuk semua kemajuan yang mereka telah capai di Maceio dalam memindahkan hampir semua orang dari kawasan kejiranan.
Tidak ada rumah yang runtuh disebabkan bencana alam, atau tidak ada yang terkorban.
Capretz, seorang profesor di sekolah seni bina dan kebandaran universiti tersebut, berkata perkara tersebut tidak bermakna timbul perasaan sakit hati dapat dielakkan.
“Tragedi tersebut berlaku, bukan hanya mengenai fenomena geologi tetapi terutamanya, kerana terdapat kes orang yang membunuh diri, ramai menjadi sakit dengan kemurungan, kehilangan kehidupan sosial mereka, hubungan keluarga, rakan dan jiran,” kata Capretz sambil dia berjalan melalui kawasan kejiranan Bebedouro.
“Tiada satu pun daripadanya dipertimbangkan oleh Braskem,” tambahnya.
Pejabat akhbar syarikat berkenaan menjawab soalan panjang AP bahawa ia menyediakan konsultasi psikologi percuma kepada mana-mana penduduk yang menyertai program pampasan dan penempatan semula.
Ia berkata program tersebut diwujudkan berdasarkan undang-undang dan ketetapan undang-undang dalam kes yang sama dan berkata tawaran pampasan sentiasa diberikan kepada individu bersama peguam mereka atau pembela awam.
Sementara itu, rundingan tersebut boleh dikaburkan dengan sentimen, harga rumah tidak sama dengan nilai rumah. – AP
