TEHRAN – Artis Iran, Mohammad Hossein Aghamiri kadangkala mengambil masa enam bulan untuk menghasilkan satu karya seni, dengan sangat berhati-hati – dia tahu satu garisan bengkok boleh merosakkan keseluruhan karyanya.
Pada zaman reka bentuk grafik berbantukan kecerdasan buatan (AI) pada skrin komputer, tradisi iluminasi Parsi berkurun lamanya menyediakan penawar untuk mempercepatkan proses kreatif.
Berus halus Mohammad Hossein menggerakkan pigmen semula jadi ke atas kertas dengan ketepatan yang disengajakan sambil menghasilkan corak bunga yang rumit, motif keagamaan dan kaligrafi yang mengalir dengan elegan.
Karya seni yang indah itu telah menghiasi manuskrip sastera, teks agama dan titah diraja selama berabad-abad serta banyak kontrak perniagaan dan sijil perkahwinan.
Mohammad Hossein, 51, adalah salah seorang daripada 12 atau lebih yang masih menguasai seni iluminasi purba Tazhib, yang telah dimasukkan dalam senarai warisan tidak ketara UNESCO tahun lalu.
“Ia adalah pekerjaan yang sangat unik yang memerlukan banyak kesabaran dan ketepatan,” kata Mohammad Hossein, seorang veteran kraf yang berpengalaman lebih 30 tahun, kepada AFP di studionya di pusat bandar Tehran.
“Ia tidak boleh diakses oleh semua orang.”
Seni bukan kiasan dan geometri Tazhib secara tradisinya menghiasi pinggiran kitab suci dan puisi epik.
Bentuk seni itu bermula pada era Sassanid di Iran pra-Islam tetapi berkembang pesat selepas kedatangan Islam pada abad ketujuh, yang mengharamkan penggambaran manusia.
Mohammad Hossein berkata, beliau selalunya mengambil masa berbulan-bulan untuk menyelesaikan satu reka bentuk dan bahawa satu coret berus yang salah letak yang mengganggu keharmonian simetrinya boleh memaksanya untuk memulakan semula.
Ketika AFP berkunjung, beliau sedang mengusahakan reka bentuk digelar shamsa, gambaran simbolik matahari, kira-kira 50 sentimeter dengan corak-corak abstrak, geometri dan bunga yang dijalin.
Katanya, beliau memulakan karya itu empat bulan lalu dan menyasarkan untuk menyiapkannya dalam tempoh enam minggu, menggunakan pigmen semula jadi seperti lapis lazuli, kunyit, gouache dan emas tulen, dari China.
“Emas mempunyai daya tarikan visual yang sangat kuat,” katanya. “Ia mahal dan ia meningkatkan nilai kerja yang dilihat.”
Mohammad Hossein berasal dari keluarga artis dan artisan yang mempunyai sejarah yang kaya dalam tradisi kraf Iran termasuk kaligrafi, lukisan kecil dan reka bentuk permaidani.
Karya beliau telah dipamerkan di muzium-muzium di Iran dan di negara-negara Arab berdekatan di rantau Teluk di mana minat terhadap seni Oriental dan Islam terus berkembang.
“Kira-kira 80 peratus karya saya dijual di rantau ini, terutama di Amiriah dan Qatar” serta di Turkiye, katanya.
Dalam tahun-tahun kebelakangan ini, Mohammad Hossein menarik perhatian di luar negara dan malah mula mengajar seni purba dalam talian kepada pelajar dari seluruh dunia, terutamanya Amerika Syarikat (AS).
Tidak lama lagi, beliau juga berharap untuk mengadakan bengkel di Britain untuk seni krafnya, yang menurut beliau pada asasnya berbeza daripada seni iluminasi Eropah, yang berkembang pesat pada Zaman Pertengahan.
Reka bentuk Eropah, katanya, lebih bersifat kiasan dan boleh menggambarkan wajah manusia, haiwan dan landskap.
UNESCO melabelkan seni iluminasi Parsi sebagai sebahagian daripada Warisan Budaya Tak Ketara Kemanusiaan pada Disember 2023, atas permintaan Iran serta Turkiye, Azerbaijan dan Uzbekistan.
“Dua puluh tahun yang lalu, saya tidak mempunyai banyak harapan,” untuk masa depan iluminasi Parsi, kata Mohammad Hossein. “Tetapi keadaan telah berubah, dan saya melihat bahawa seni ini menjadi semakin popular.” – AFP
